Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało poradnik Dobre praktyki dotyczące funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19. Poradnika nie należy traktować jako obowiązującego zalecenia, lecz jako propozycję działań. Tym razem poświęcono trochę miejsca pracy bibliotek szkolnych.

Jednocześnie polecamy nasze porady dotyczące funkcjonowania biblioteki w nowym roku szkolnym, które ukazały się w numerze 7-8 „Biblioteki w Szkole".

W kwestii środków bezpieczeństwa w bibliotekach, poradnik MEN proponuje znane już działania. Uczniowie mają „stosować jednorazowe rękawiczki lub płyn dezynfekujący”, natomiast nauczyciele są zobowiązani do „dezynfekowania rąk lub zakładania jednorazowych rękawic ochronnych”. Nie wiadomo, czy „rękawiczki” uczniów różną się czymś od „rękawic” nauczycieli. Pewnie niczym. Zresztą trudno sobie wyobrazić, że uczniowie, wchodząc do biblioteki, będą zakładać rękawiczki. Zresztą po co, skoro nie są zobowiązani do ich noszenia w szkole?

Tajemniczy jest powód wprowadzenia zakazu korzystania w bibliotece „z telefonów komórkowych i innych urządzeń aktywowanych dotykiem (np. audio-guide’y, ekrany dotykowe)”. Czy dotyczy to prywatnych telefonów uczniów i jaki to ma związek z przeciwdziałaniem COVID-19? Tego nie sprecyzowano.

Poza tym w poradniku zaproponowano, by oddawane przez uczniów książki przeszły dezynfekcję i 2-dniową kwarantannę. Ponieważ rekomendacje Biblioteki Narodowej jednoznacznie zakazują dezynfekowania materiałów bibliotecznych, lepiej ograniczyć się tylko do poddania książek kwarantannie.

Wśród innych proponowanych działań wymieniono:

1. wietrzenie pomieszczeń biblioteki;
2. dezynfekowanie (na koniec dnia) środkami zapewnionymi przez szkołę powierzchni płaskich i sprzętów w pomieszczeniu biblioteki i zapleczu;
3. zachowanie bezpiecznych odległości 1,5-2 m.

Poradnik proponuje też określone działania bibliotek w czasie pandemii. Wśród nich wymienione jest informowanie o Międzynarodowym Dniu Książki dla Dzieci. Nie jest to dobra informacja, bo najbliższy Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci będzie obchodzony 2 kwietnia 2021 r. Czyli MEN zakłada, że z działaniami w warunkach pandemii będziemy mieli do czynienia co najmniej przez najbliższe 7 miesięcy. Czy w tym czasie biblioteka nie powinna podejmować działań? Tak nie uważamy i zapraszamy chociażby do świętowania Międzynarodowego Miesiąca Bibliotek Szkolnych. Pomysły na realizację można znaleźć tutaj.

Funkcjonowanie biblioteki szkolnej i praca nauczyciela bibliotekarza

Biblioteka szkolna w okresie pandemii COVID-19 funkcjonuje na podstawie wytycznych MZ, GIS i MEN¹. Szczegółowe instrukcje korzystania ze zbiorów oraz procedury bezpieczeństwa są dostępne są na stronie internetowej Biblioteki Narodowej.

Celem procedur jest:

1. minimalizowanie zagrożeń zakażenia koronawirusem lub choroby COVID-19,
2. umożliwienie uczniom dostępu do książek w postaci tradycyjnej, oddanie wypożyczonych pozycji przed okresem kwarantanny woluminów.

Obowiązki czytelników:

1. Do pomieszczenia biblioteki szkolnej mogą wejść tylko uczniowie szkoły.
2. Należy przestrzegać przyjętych zasad bezpieczeństwa sanitarnego, np. stosować jednorazowe rękawiczki lub płyn dezynfekujący.
3. W pomieszczeniu biblioteki zabrania się korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń aktywowanych dotykiem (np. audio-guide’y, ekrany dotykowe).
4. W celu zminimalizowania możliwości zarażenia wirusem w punkcie obsługi czytelnika można wyznaczyć oddzielne strefy komunikacyjne (np. oznakowane linią na podłodze):
   a. dla osoby oddającej książki i/lub oczekującej na wypożyczenie,
   b. dla osoby wypożyczającej (np. w czytelni),
   c. do składowania oddanych książek – przejście dezynfekcji i okresowej kwarantanny (strefa niedostępna dla użytkownika).
   
   W każdej strefie może przebywać jedna osoba. Maksymalnie do biblioteki mogą wejść dwie osoby: jedna wypożyczająca, druga oczekująca (w wyznaczonej strefie). Zabrania się przekraczania ciągów komunikacyjnych. W przypadku większej liczby osób przebywających w bibliotece, powinny one oczekiwać na korytarzu w bezpiecznej odległości 1,5-2 m.
5. Zbiory biblioteczne podaje wyłącznie bibliotekarz.
6. Czytelnicy mogą składać zamówienia książek drogą elektroniczną przyjętą w szkole.

Obowiązki bibliotekarzy:

1. Pracownicy bezpośrednio obsługujący użytkowników biblioteki są zobowiązani do stosowania zasad profilaktyki zdrowotnej, dezynfekowania rąk lub zakładania jednorazowych rękawic ochronnych.
2. Wszystkie książki zwrócone przez czytelników są oznakowane datą zwrotu, odłożone w odrębne miejsce oraz poddane 2-dniowej kwarantannie (zgodnie z wytycznymi MEN, MZ i GIS dla publicznych i niepublicznych szkół i placówek od 1 września 2020 r.).
3. W czasie przerwy w bezpośredniej obsłudze użytkowników biblioteki pracownicy prowadzą prace porządkowe ze szczególnym uwzględnieniem ciągów komunikacyjnych: wietrzą salę, przecierają powierzchnie płaskie.
4. Po zakończeniu obsługi czytelników – na koniec dnia – pracownicy dezynfekują środkami zapewnionymi przez szkołę powierzchnie płaskie i sprzęty
   w pomieszczeniu biblioteki i zapleczu.

Działanie biblioteki:

1. Biblioteka podejmuje inicjatywy skierowane do czytelników, które ułatwiają im dostęp do kultury, wiedzy i informacji.
2. Prowadzi działalność informacyjną, edukacyjną i kulturalną.
3. Biblioteka realizuje e-usługi, np. udzielanie porad bibliotecznych i czytelniczych on-line.
4. Nauczyciele bibliotekarze są w kontakcie z czytelnikami, proponują różne formy aktywności w formie konkursów, zabaw literackich.
5. Nauczyciele bibliotekarze czytają uczniom w czasie rzeczywistym on-line.
6. Nauczyciele bibliotekarze współpracują z pozostałymi nauczycielami, aby wspomagać proces dydaktyczny.
7. Na stronie internetowej szkoły i w zakładce biblioteka są umieszczane recenzje książek, teksty literackie, linki do darmowych audiobooków i e-booków, listy polecanych książek, linki do ekranizacji lektur szkolnych, linki do instytucji kultury oferujących wirtualny dostęp do światowych muzeów, sztuk teatralnych, linki do bibliotek cyfrowych zawierających najcenniejsze skarby polskiej kultury i historii, np. Biblioteka Cyfrowa Polona, linki do filmów, spektakli, koncertów, słuchowisk i programów publicystycznych, wydarzeń kulturalnych.
8. Biblioteka prezentuje propozycje książek, a także istotne bieżące informacje dotyczące akcji, konkursów wydarzeń czytelniczych i tematów, np.:
   • linki do stron z bezpłatnymi książkami i lekturami szkolnymi, które wspomogą proces edukacji bądź uprzyjemnią pobyt w domu, m.in.: lektury.gov.pl, wolnelektury.pl,
   • linki do stron z bezpłatnym dostępem do ekranizacji lektur szkolnych,
   • informacje o Międzynarodowym Dniu Książki dla Dzieci.

Pobierz cały poradnik MEN

Polecane materiały: Danuta Majkusiak: Biblioteki szkolne w dobie pandemii. „Biblioteka w Szkole” 2020 nr 4-6. Danuta Majkusiak: Praca bibliotek w nowym roku szkolnym a pandemia. „Biblioteka w Szkole” 2020 nr 7-8. Podręczniki w bibliotece. Dodatek do „Biblioteki w Szkole” 2019 nr 6