Subiektywny przegląd najlepszych książek o emocjach

Radość, miłość, lęk, wstyd, złość, smutek czy zazdrość to tylko kilka pojęć z bogatego słownika stanów uczuciowych każdego człowieka. Jako dorośli sami często napotykamy trudności z nazwaniem swoich aktualnych przeżyć, mimo że jesteśmy zdecydowanie bardziej zaawansowani w rozwoju inteligencji emocjonalnej niż dzieci. Skąd wiesz, że kogoś kochasz? Jak czuje się tęsknotę? Czy smutek może boleć fizycznie? Co mówi mi właśnie przeżywana złość, a może nawet trudna do opanowania wściekłość? Czy jeśli czuję zazdrość, to jestem złą osobą? Czy lęk może nigdy nie minąć? Jak nazwać coś, co towarzyszy nam w codziennych sytuacjach, ale jest tak trudne do uchwycenia i tak całkowicie subiektywne? Na te pytania z pewnością można by szukać odpowiedzi w niejednej, opasłej książce z działu psychologii, ale na co dzień jako opiekunowie dzieci – rodzice, dziadkowie, nauczyciele, bibliotekarze – nie zawsze mamy czas szukać naukowych odpowiedzi na pytania wymagające prawie natychmiastowej odpowiedzi, kiedy maluch przeżywa trudne emocje i psychologiczna apteczka potrzebna jest na już.

Temat edukacji emocjonalnej – rozpoznawania, nazywania i radzenia sobie z emocjami oraz rozwoju empatii – to zagadnienie, które – w porównaniu do szeroko rozwiniętej edukacji szkolnej – jest zdecydowanie mocno zaniedbane. Już kilkuletnie dzieci uczą się pisać i czytać, poznają podstawowe działania matematyczne oraz prawa rządzące przyrodą, jednak nie znają słów, które pomogłyby im nazwać świat własnych uczuć. A przecież to, co nienazwane i niezrozumiałe, jest przeżywane kilka razy mocniej, dlatego tak ważna jest pomoc dorosłego w poznaniu niełatwego – jednak z pewnością fascynującego – świata emocji. Jeśli maluch nauczy się zauważać, nazywać i opowiadać o swoich przeżyciach, to po pierwsze opiekun ma możliwość zareagowania i pomocy w poradzeniu sobie z daną emocją, a po drugie dziecko ma szansę wspólnie z dorosłym zastanowić się, dlaczego dana emocja się pojawiła, jak bardzo jest silna i co można z nią dalej zrobić. Ważne jest więc, by już na poziomie edukacji przedszkolnej oswajać kilkulatka z tym zagadnieniem, w czym z pewnością mogą nam pomóc książki.

Jeszcze kilkanaście lat temu rynek wydawniczy był dość ubogi w publikacje skierowane dla najmłodszych, które poruszałyby temat emocji i poza dawaniem przyjemności z samego czytania i obcowania z książką, przemycałyby dodatkową wiedzę z tego zakresu. Dzisiaj możemy korzystać z szerokiej oferty tego typu książek, wśród których znajdziemy idealne lektury do czytania razem z przedszkolakami.

W bajkach ważne jest to, że traktują one dylematy i świat dziecięcych uczuć całkowicie poważnie, a następnie podsuwają takie rozwiązania radzenia sobie z lękiem, strachem, tęsknotą czy innymi, ważnymi na ten moment emocjami, które dostępne są dziecku na jego poziomie rozumienia. Książki dla dzieci opowiadają o ważnych sprawach w dziecięcy sposób, a maluch z czytanych bajek chwyta te treści, które w jakiś sposób odnoszą się do jego sytuacji.

Warto jednak zaznaczyć, że wprowadzanie dziecka w świat literatury wymaga od dorosłych dużej odpowiedzialności, ponieważ powinno polegać na szukaniu i doborze takich książek, które odnajdą w psychice malucha odpowiednio silny oddźwięk. Jednak wpływ ten powinien mieścić się w pewnych granicach tak, żeby nie zagrozić wewnętrznemu poczuciu bezpieczeństwa dziecka.

Dlaczego do codziennego czytania w domu i przedszkolu warto dodać książki, które poruszają temat emocji?

dziecko łatwo utożsamiają się z książkowymi bohaterami, więc jeśli główny bohater (dziecko, zwierzę) przeżywa daną emocję, mały czytelnik angażuje się w jego sytuację i stara się zrozumieć jego uczucia,
autorzy książek dla najmłodszych używają żywego, prostego i adekwatnego dla wieku czytelnika języka, dzięki czemu również trudne emocje opisane są w zrozumiały dla dziecka sposób,
książki pomagają maluchowi w rozpoznawaniu i nazywaniu emocji oraz uczą empatii (dziecko uczy się rozpoznawania emocji u innych),
autor, przedstawiając krótką historię, zaprasza dziecko do rozmowy na temat uczuć bohaterów bajki,
kiedy dziecko opowiada o przygodach i przeżyciach bohaterów, często dzieli się swoimi własnymi, podobnymi przeżyciami,
odpowiednio dobrana książka odpowiadająca przeżyciom malucha może wyciszyć emocje i pomóc nad nimi zapanować.

W ofercie księgarń i bibliotek znajdziecie wiele picturebooków o emocjach adresowanych do dzieci w wieku 3 – 5 lat, a jeśli macie wątpliwości, czy dana książka jest adekwatna dla Waszej pociechy, poproście o radę pracownika biblioteki czy księgarni. My tymczasem zdecydowaliśmy się podzielić kilkoma tytułami popularnych – i przede wszystkim uwielbianych przez przedszkolaków i ich opiekunów – książeczek dla dzieci, które poza przekazywaniem wartościowej treści w formie krótkiej opowieści, zachwycają również szatą graficzną. Zapraszamy do czytelniczej przygody i odkrywania świata emocji!

Co robią uczucia?, Wydawnictwo Dwie Siostry

Ta minimalistycznie wydana książka autorstwa Tiny Oziewicz z cudownymi, zabawnymi i zapraszającymi do zabawy z wyobraźnią ilustracjami Aleksandry Zając to publikacja zdecydowanie warta uwaga. Czarno – biała okładka z tytułem napisanym czerwonym drukiem przenosi nas w świat sympatycznych stworków, które reprezentują najróżniejsze – również te nie zawsze lubiane przez maluchy i dorosłych – emocje. Okazuje się, że potrzeba tak niewiele kolorów i treści, by przedstawić w sposób tak bardzo czuły i wzruszający całą gamę uczuć. Na kolejnych stronach picturebooka poznajemy m.in. smutek, który otula się kocem, nienawiść, która przegryza łącza i niszczy kontakty, radość, która skacze na trampolinie oraz kompleksy, które budują klatki. Liryczna opowieść dla najmłodszych to piękne zaproszenie dla dzieci i dorosłych do rozmowy na temat emocji i szukania odpowiedzi na pytanie, co kryje się w każdym z nas.

Miłość, Wydawnictwo Zielona Sowa

Jak opisać tęsknotę i poradzić sobie z uczuciem, które pojawia się, gdy kogoś nam brakuje? Na to pytanie znajdziecie przepiękną odpowiedź w historii „Miłość” autorstwa Corrinne Aversiss. Na kolejnych stronach picturebooka – oprócz wzruszającej opowieści o małej dziewczynce Tosi, która boi się zostać w przedszkolu – znajdziecie zachwycające, pełne emocji ilustracje Kirsti Beautyman. Pisarka i ilustratorka przedstawiły temat lęku, rozłąki, bliskości i tęsknoty w sposób niezwykle delikatny i pokrzepiający. Użyta metafora złotego, otulającego sznurka do opisania niezwykłej więzi Tosi i jej bliskich ułatwia zrozumienie małym czytelnikom, czym jest miłość.

Kiedy nadchodzi smutek, Wydawnictwo Mamania

To wzruszająca, minimalistyczna w treści i ilustracjach książeczka dla najmłodszych duńskiej pisarki i ilustratorki, Evy Eland, która przedstawia emocje w sposób niezwykle przyjazny i czuły. W picturebooku „Kiedy nadchodzi smutek” autorka pokazuje maluchom, w jaki sposób oswoić smutek, którego nagłe nadejście nie oznacza wcale nic złego ani strasznego. To zdecydowanie taka książka, która jest świetnym przykładem na to, że o trudnych emocjach można pisać w sposób bardzo obrazowy, prawdziwy, a jednocześnie bezpieczny. Mały bohater książeczki otwiera drzwi Smutkowi, ale nie wie, co ma z nim zrobić – czy może go ukryć w szafie, a może jednak musi z nim spędzić trochę czasu. Okazuje się, że ze Smutkiem można porozmawiać i dowiedzieć się, czego potrzebuje – np. spaceru, wspólnego malowania, picia gorącej czekolady, a może Smutek tylko spokoju i poczucia, że jest mile widziany?

Seria Sam i Watson (Sam i Watson przeganiają gniew, Sam i Watson pokonują zazdrość, Sam i Watson patrzą sercem), Wydawnictwo Adamada

W książeczkach z serii Sam i Watson znajdziecie przyjazne maluchom krótkie historie, które poruszają temat emocji. Sam to chłopczyk, który jak to mały człowiek przeżywa wiele, niezrozumiałych dla niego emocji. Na szczęście towarzyszy mu jego ulubiony przyjaciel, mądry kot Watson, który z chęcią, zrozumieniem i cierpliwością słucha dylematów Sama i pomaga malcowi zrozumieć i poradzić sobie z uczuciami. Do tej pory na język polski zostały przetłumaczone z języka francuskiego trzy części bestsellerowego cyklu dotyczące gniewu i radzenia sobie ze złością, zazdrości i tego jak jej nie ulegać oraz strachu przed innością i patrzenia sercem.

Seria Szym Pansik (Szym Pansik ma własne zdanie, Szym Pansik ma zły humor, Szym Pansik nie śpi całą noc), Wydawnictwo Papilon

O emocjach można pisać również w sposób niezwykle lekki i zabawny, o czym wiedzą wszyscy mali miłośnicy Szym Pansika. Zwierzęcy bohater, którego zły humor poznaliśmy w pierwszej części przygód, przeżywa całą gamę trudnych emocji. Autorzy serii picturebooków o małpce Suzanne i Max Lang dają najmłodszym prawo do przeżywania gorszych dni i bycia w złym nastroju, na który nie pomagają nawet dobry rady przyjaciół, uczą o zaletach słuchania swoich potrzeb, stawiania granic i posiadania własnego zdania czyli dają niezwykle cenną lekcję asertywności, a także poruszają temat radzenia sobie z frustracją.

Wszystko o emocjach, Wydawnictwo Papilon

Książka „Wszystko o emocjach” powinna znaleźć się w biblioteczce każdego malucha i każdego dorosłego, który na co dzień pracuje z dziećmi. Publikacja stanowi przyjazne dzieciom kompendium wiedzy o emocjach – m.in. uczy małych czytelników, że wszyscy mają uczucia, ale nie każdy potrafi je nazwać; przedstawia zagadnienie mowy ciała i sygnałów płynących z ciała, które są pomocne w zidentyfikowaniu emocji; porusza zagadnienie zmienności emocji i mieszanych uczuć; proponuje pomysły na radzenie sobie z trudnymi emocjami, a przede wszystkim zachęca do przyglądania się sobie, rozpoznawania emocji i rozmawiania o nich., jak również refleksji nad tym, co mogą czuć nasi bliscy i przyjaciele. Na 30 stronach książki znajdziecie całkiem sporo informacji o uczuciach, którym towarzyszą kolorowe, atrakcyjne dla dzieci ilustracje. Jeśli więc szukacie pozycji, która ułatwi Waszym pociechom zrozumienie świata emocji, to jest to zdecydowanie dobry wybór.

Katarzyna Pyrgiel
Specjalista ds. oferty i promocji
Księgarnia internetowa czytam.pl

Subiektywny przegląd najlepszych książek o emocjach

Informacje

Powiązane

Słowa kluczowe