Od czego się zaczęło…

Moje pierwsze kółko czytelnicze powstało na potrzeby programu edukacyjnego Centrum Edukacji Obywatelskiej „PoczytajMy”. Głównym zadaniem członków kółka był wówczas wolontariat na rzecz młodszych koleżanek i kolegów.

Uczniowie samodzielnie opracowywali zajęcia czytelnicze: wybierali literaturę, wymyślali zabawy tematyczne, organizowali zagadki, przebierali się lub wykorzystywali maskotki. Nasze spotkania w bibliotece służyły im głównie do przygotowania się do pracy z przedszkolakami. Taka forma aktywności bardzo się im podobała. Po kilku spotkaniach wyszli z inicjatywą przygotowania wystąpienia teatralnego, próbowali nawet sami napisać scenariusz. Udało się nam wystąpić z przedstawieniem W książkowej krainie.

Pierwsze spotkania

Przed utworzeniem kółka czytelniczego przeprowadziłam wstępną rozmowę z chętnymi uczniami, dostosowując termin zajęć do ich planu lekcji. Wybrałam termin dogodny dla większości. Rozwiesiłam w szkole plakaty informujące o utworzeniu kółka, zamieściłam ogłoszenie na Facebooku szkoły i biblioteki oraz napisałam wiadomość do rodziców w dzienniku elektronicznym. Zauważyłam, że na tego typu zajęcia uczniowie najchętniej przychodzą tuż po swoich lekcjach.

Na pierwszym spotkaniu było kilkoro uczniów, a z czasem doszli kolejni chętni, zachęceni przez członków kółka. Obecnie na zajęcia systematycznie uczęszcza 12 uczniów. Uważam, że jest to idealna grupa, bo dzieci mogą czuć się swobodnie i każdy ma szansę się wypowiedzieć. Jednym z pierwszych zadań naszego kółka było wybranie nazwy. Nazwa „Czytelnicze Mole” została wyłoniona w demokratycznym głosowaniu.

Istotnym punktem naszych zajęć w każdym roku pracy jest utworzenie kontraktu, którego zasady określają sami uczniowie, a który następnie podpisują, zobowiązując się do ich przestrzegania. Kontrakt ma formę dużego plakatu, na którym wypisane są hasła typu: „Będziemy szanować siebie nawzajem”, „Będę koleżeński”, „Będę dużo czytać”, „Będę brać aktywny udział w zajęciach”. Formę graficzną zawsze zostawiam uczniom. Przykładowo w ubiegłym roku nasz kontrakt miał formę drzewa, a teraz przybrał kształt tablicy, na której dodatkowo (oprócz powyższych punktów) widnieją karteczki z nazwiskami i krótką notką o każdym z członków kółka (co lubi, do której klasy chodzi). Wspólne tworzenie kontraktu to świetna zabawa, a przy tym motywacja dla uczniów, żeby przestrzegać zasad, które sami wybrali jako ważne dla nich. 

Pozwólmy dzieciom przejąć inicjatywę

Z zajęć korzystają głównie uczniowie kl. IV-V. Starsi dotychczas pojawiali się sporadycznie, co wynika zapewne z ich przeładowanego planu zajęć. Coraz trudniej im się dostosować do tych samych godzin co młodszym uczniom. Być może warto pomyśleć o podziale kółka na dwie grupy wiekowe lub zaproponować alternatywę.

Uczniowie chodzący na kółko bardzo chętnie biorą udział w różnych akcjach czytelniczych, zabawach tematycznych czy konkursach, które im proponuję. Mało tego – sami są kopalnią pomysłów. Wystarczy im zaufać i pozwolić przejąć inicjatywę.

Przykładowe pomysły moich uczniów to:

1. Akcja „Książki polecane przez uczniów”. Polegała ona na przeprowadzaniu wywiadów wśród uczniów dotyczących ich preferencji czytelniczych. Powstała z tego interesująca gazetka, na której uczniowie mogli się odnaleźć ze swoimi polecanymi książkami.
2. Zabawa czytelnicza „Serce dla biblioteki”. Uczniowie stworzyli dziesiątki serc, które rozdawali innym uczniom wchodzącym do biblioteki, prosząc ich o napisanie, za co lubią bibliotekę.
3. Akcja „Pobijamy rekord wypożyczeń”. Stanie się ona naszym corocznym wydarzeniem.
4. Przedstawienie (już drugie) na potrzeby pasowania pierwszaków na czytelników.

Co robimy na naszych spotkaniach?

Na naszych spotkaniach przede wszystkim dużo rozmawiamy. Zdarza się, że nie tylko na tematy związane z książkami. Uważam, że miła i przyjazna atmosfera, a przede wszystkim uśmiech są magnesem, który przyciąga dzieci.

Nie zmuszam uczestników kółka do czytania – pozwalam im decydować, co chcą robić. Wspólnie wybieramy tematykę naszych zajęć. Czasem zdarza się nam obejrzeć ciekawy film albo poświęcić całe spotkanie na prace plastyczne. Chcę, żeby biblioteka oraz sama czynność czytania kojarzyły się pozytywnie. Mam kilka książek relaksacyjnych, z których lubię korzystać. Pozwalam dzieciom położyć się wygodnie, zamknąć oczy i odpłynąć w świat fantazji.

Osobiście sama czerpię przyjemność z naszych spotkań i jest mi bardzo miło, kiedy uczniowie sugerują, żebyśmy się spotykali również w wakacje.

Sprawy organizacyjne

Kółko prowadzę w ramach swoich godzin pracy, jednak po naszych wspólnych zajęciach mam obecnie wyznaczoną godzinę dostępności i część dzieci zawsze zostaje również na niej. Jest to czas przeznaczony zarówno dla rodziców, jak i uczniów, więc nieraz kontynuujemy spotkanie.

Uczniom, którzy biorą aktywny udział w spotkaniach kółka czytelniczego, będę chciała w tym roku podarować pamiątkowe upominki. Wcześniej otrzymywali tylko pozytywne uwagi z zachowania oraz zaświadczenie o udziale w wolontariacie (zależało na nim głównie ósmoklasistom), ponieważ w ramach działań kółka prowadzili zajęcia z przedszkolakami.

Wnioski

Podsumowując, chciałabym zwrócić uwagę na najważniejsze składniki przepisu na kółko czytelnicze. Na pewno każdy z nas, nauczycieli bibliotekarzy wypracowuje sobie różne, odpowiadające mu formy i metody, jednak na początku tej drogi warto zwrócić uwagę na kilka elementów łączących je w spójną całość. Są to:

• cykliczna, stała pora spotkań;
• mała grupa (10-12 osób);
• podział na grupy według klas, np. I-III. IV-VI, VII-VIII;
• miła, przyjazna atmosfera;
• angażowanie członków kółka w różne akcje czytelnicze;
• słuchanie potrzeb uczniów i pozwolenie im na samodzielny wybór lektur i sposób spędzania zajęć.