Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0

Opublikowano sprawozdanie z realizacji Priorytetu 3 Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 w 2021 r.

Priorytet 3 NPRC 2.0 w szkołach i przedszkolach wystartował z wielokrotnymi falstartami. Trudna do zrozumienia urzędnicza obojętność i lenistwo sprawiły, że rozporządzenie wykonawcze do uchwały Rady Ministrów w sprawie ogłoszenia NPRC 2.0 z maja 2021 r. opublikowano dopiero 10 września. Szkoły i przedszkola na złożenie wniosków dostały 5 dni (w tym weekend), a na całą realizację części zakupowej i rozliczenie finansowe programu – kilkadziesiąt dni.

W tej sytuacji trzeba uznać, że tylko sprawności nauczycieli bibliotekarzy zawdzięczamy, że szkoły zdołały w 2021 r. złożyć wnioski na kwotę ponad 29 mln zł, czyli ponad dwukrotnie przekraczającą budżet NPRC na 2021 r.

Ostatecznie na biblioteki szkolne i pedagogiczne podpisano umowy o łącznej wartości 15 372 472 zł (z wkładem własnym organów prowadzących w wysokości 19 269 711 zł), a na przedszkola – odpowiednio 3 740 382 (4 694 444 zł) zł.

Pieniądze te powędrowały do 1443 placówek wychowania przedszkolnego i 1969 bibliotek szkolnych (w tym 1629 podstawowych i 340 ponadpodstawowych).

Ogółem do bibliotek szkolnych i pedagogicznych zostały zakupione 660 064 nowości wydawnicze. Odsetek lektur szkolnych sięga 40%.

Do wszystkich szkół objętych wsparciem uczęszcza 560 691 uczniów. 380 494 z nich korzystało z nowości wydawniczych zakupionych w ramach Priorytetu 3 NPRC 2.0 w 2021 r.
W uwagach do Priorytetu 3 NPRC 2021 zarówno operatorzy w województwach, jak i beneficjenci zgłaszali problemy związane z realizacją działań w ramach programu ze względu na krótki czas przeznaczony na złożenie wniosków, ich ocenę, wdrożenie programu oraz przekazanie sprawozdań. Na te kwestie nałożyły się obostrzenia pandemiczne, absencja uczniów i nauczycieli w szkołach, wprowadzenie nauki zdalnej i realizacja nauczania w trybie hybrydowym. Niektóre z zaplanowanych wydarzeń nie zostały zrealizowane z uwagi na tryb nauki zdalnej.

W sprawozdaniu podkreślono m.in., że dobrze odebrana została przez szkoły możliwość przeznaczenia części środków w ramach otrzymanego wsparcia na zakupy elementów wyposażenia biblioteki szkolnej. Wpłynęło to na zmianę organizacji przestrzennej biblioteki i postrzeganie biblioteki jako miejsca przyjaznego uczniom, które warto odwiedzać.
Poziom wykorzystania nowości wydawniczych zakupionych do bibliotek szkolnych w ramach NPRC 2.0 w 2021 r. wyniósł 68%. Najwyższy – powyżej 80% – był odnotowany w szkołach z województw: mazowieckiego, pomorskiego i podkarpackiego, oraz w szkołach prowadzonych przez ministrów: kultury i dziedzictwa narodowego oraz infrastruktury. Najniższy poziom – ok. 50 % – odnotowano w szkołach z województw: dolnośląskiego i opolskiego, oraz w szkołach prowadzonych przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Natomiast województwo wielkopolskie wykazało zerowy poziom wykorzystania nowości wydawniczych przez uczniów. Było to związane z tym, że zakupy książek dokonywane były w ostatnich miesiącach roku. Procedura związana z ich ewidencją oraz wprowadzenie nauki zdalnej w szkołach zdecydowały, że uczniowie nie mieli w 2021 r. możliwości wypożyczyć książek zakupionych pod koniec roku.

Wśród rekomendacji znalazły się m.in.:

opracowanie planu wykorzystania danych z SIO do oszacowania efektu netto Kierunku interwencji 3.2, ustalenie zakresu potrzebnych danych i niezwłoczne wyeksportowanie ich z SIO na potrzeby przyszłych analiz kontrfaktycznych; ma się tym zająć MEiN;
przygotowanie i rozpowszechnienie poradnika dla nauczycieli, w tym także nauczycieli bibliotekarzy, zawierającego metody aktywnego zachęcania dzieci i młodzieży do
czytania oraz informacje na temat różnic w czytelnictwie chłopców i dziewcząt;
przygotowanie dla bibliotek szkolnych materiału, np. w postaci krótkiego poradnika, w którym znajdą się informacje na temat korzyści ze współpracy z biblioteką publiczną,
wskazówki, jak podjąć i utrzymać taką współpracę, oraz inspiracje do konkretnych działań, takie jak przykłady dobrych praktyk.