LOKAL
W 2022 r. obchodziliśmy Rok Mikołaja Kopernika, patrona naszej szkoły. Już w fazie projektu musieliśmy zastanowić się nad możliwościami lokalowymi. Nasza biblioteka i czytelnia zajmują dwa duże, połączone ze sobą pomieszczenia, więc czytelnię zaanektowaliśmy na muzeum.
Jeżeli tak dużego pomieszczenia nie ma, można zastanowić się nad zorganizowaniem muzeum w formie wystawy lub rozplanowaniem go pomiędzy regałami lub na regale. Można wtedy nazwać to minimuzeum, wystawą lub ekspozycją. Można też na ekspozycję przeznaczyć inne pomieszczenie w szkole.
POMYSŁY
Po ustaleniu miejsca zaczęliśmy planować całą resztę – wypisywaliśmy pomysły i czynności, które trzeba wykonać. Szukaliśmy materiałów na temat Mikołaja Kopernika (graficznych i wideo), pozyskiwaliśmy eksponaty i sponsorów. Rozgłaszaliśmy wśród nauczycieli i znajomych chęć otwarcia muzeum. Podczas takich rozmów padało mnóstwo ciekawych pomysłów i zgłosiło się dużo chętnych do współtworzenia muzeum.
ZESPÓŁ
W ten właśnie sposób powstał zespół, który tworzył ze mną muzeum. To dzięki niemu otworzyliśmy muzeum mimo wielu problemów z tym związanych. W skład zespołu weszli:
- najważniejsi w projekcie – uczniowie; przewodnicy i „Kopernikowie”, obsługa muzeum i ci, którzy pomagali w codziennej, standardowej pracy biblioteki, układając np. książki;
- dyrekcja szkoły i chętni do współpracy nauczyciele przedmiotów – warto wykorzystać ich wiedzę, doświadczenie, możliwości organizacyjne i kontakt z uczniami.
FINANSE
Jak wszyscy wiemy, działać bez funduszy się nie da… Nasze działania finansowali i wspierali darami m.in.: szkoła, rada rodziców, sponsorzy indywidualni, firmy z Mrągowa, Urząd Marszałkowski w Olsztynie, powiat olsztyński, Poczta Polska i Mennica Polska.
Tak pozyskaliśmy eksponaty, nagrody na konkurs związany z patronem oraz prezenty wręczane zwiedzającym muzeum (każdy uczestnik otrzymywał pamiątkę).
Jak z wyprzedzeniem zainteresować muzeum?
Konkurs „Mikołaj Kopernik – nasz patron” polegał na wykonaniu dowolnej pracy na temat Mikołaja Kopernika. Był promowany w wirtualnej gazetce szkolnej, na plakatach na korytarzach szkoły, na Facebooku i przez dziennik elektroniczny Librus. Nauczycielki plastyki i techniki wykonywały z uczniami prace na lekcji. Najładniejsze były przekazywane na konkurs. Odwiedzałam uczniów podczas lekcji techniki i plastyki, patrzyłam na ich prace. Zdolnych, z potencjałem zapraszałam do udziału w konkursie.
Uczniowie wykazali się ogromną kreatywnością. Wśród prac były: lalka ze sznurka, kubek, kukła, zdjęcie ucznia przebranego za Kopernika, piernik z astronomem, kula z cekinów, popiersie, gra planszowa, lapbooki, emoji z Kopernikiem i jego twarz zrobiona z Lego. Prace plastyczne były wykonane każdą możliwą metodą, m.in. akwarelami, akrylami, ołówkami, kredkami, flamastrami, farbą w sprayu, korektorem, a nawet pastą do zębów. Prac było blisko dwieście.
Przyznaliśmy w czterech kategoriach trzy pierwsze miejsca, pięć drugich i pięć trzecich. Reszta uczestników otrzymała dyplom, drobne upominki za uczestnictwo i pozytywną notatkę do dziennika. Nagrody rozdawał uczeń przebrany za Mikołaja Kopernika. Podczas wręczania nagród i dyplomów informowaliśmy, że nagrodzone prace będą eksponowane w bibliotece.
MEBLE
Dyrektor szkoły wypożyczył z muzeum gabloty, które eksponowały zgromadzone przez nas skarby. Jeżeli nie ma takiej możliwości, można przerobić ławkę na gablotę. Wystarczy położyć obrus lub materiał, który będzie sięgał do podłogi. Szafę, niepasującą do klimatu muzeum, zasłoniłyśmy parawanem, który jest zrobiony z drewnianych ram na nóżkach obwleczonych folią strecz i owiniętych materiałem. Dwie ramy zostały od tyłu połączone granatowym kawałkiem materiału. Takim sposobem skrzynia na jabłka stała się podstawą, na której stała rzeźba Mikołaja Kopernika (nie mieściła się do gabloty).
Parapety wykorzystane zostały do ekspozycji prac uczniów na temat Mikołaja Kopernika.
Wiszące gabloty były już własnością szkoły, z korytarzy trafiły do muzeum.
Nieużywana szafka katalogowa zyskała nowe życie. Zawierała ciekawostki o astronomie (było ich ponad 60). W każdej szufladzie mieściła się inna ciekawostka. Zwiedzający brali ciekawostkę ze sobą do domu. Grafikę wykonałam za pomocą Canvy. Uczniowie byli zdziwieni ich różnorodnością. Część nauczycieli prowadziła lekcje oparte na tych ciekawostkach. Powstał też regał z książkami o Mikołaju Koperniku.
EKSPONATY
Interesowało nas wszystko, co związane z Mikołajem Kopernikiem: obrazy, książki, numizmatyka, filatelistyka, stare fotografie, ryciny, pamiątkowe księgi, mozaiki, repliki urządzeń używanych przez astronoma, pocztówki, koperty okolicznościowe i gazety.
Część eksponatów pozyskaliśmy od sponsorów. Dyrektor szkoły zaaranżował spotkanie ze Sławomirem Stefaniakiem, prezesem zarządu Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Mrągowie, który udostępnił nam swoje zbiory.
Znaczki pozyskaliśmy z Poczty Polskiej. Okolicznościowe banknoty książki i gadżety – z powiatu olsztyńskiego. Gadżety i przewodniki ze Szlaku Kopernikowskiego – z Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie. Monety z Mikołajem Kopernikiem otrzymaliśmy z prywatnych firm tworzących okolicznościowe monety do muzeów i dla kolekcjonerów. Monety pozostałyśmy także z Mennicy Polskiej. Odwiedził nas też emerytowany nauczyciel plastyki, Jan Gudelis, artysta znany w naszym regionie. Przekazał ogromne zbiory dotyczące naszego patrona. Pracownicy szkoły także przekazywali rzeczy związane z astronomem.
Tomasz Maksymiuk, utalentowany stolarz, wykonał przyrządy, którymi posługiwał się Mikołaj Kopernik, czyli trikwetrum, astrolabium i kwadrant, oraz stojaki na kartki z opisami tych przyrządów.
Skarbnicą okazał się strych szkoły, na którym znalazliśmy wiele pamiątek i portretów Kopernika. Z holu, za zgodą wicedyrektorki, przyniesiono ogromną mozaikę z wizerunkiem Kopernika.
Prace uczniów z poprzednich lat dodatkowo wzbogacały nasze zbiory.
Biblioteka dysponuje też częścią cyklu gwaszy Marcina Szańca i starych fotografii z opisami życia naszego patrona, które były zawieszone na parawanie zasłaniającym szafę.
Powstała również gablota poświęcona fotografiom związanym z Mikołajem Kopernikiem. Część z nich została nagrodzona wyróżnieniem w ogólnopolskim konkursie organizowanym przez Urząd Marszałkowski, w którym w 2022 r. brali udział uczniowie naszej szkoły.
SPÓJNIE
Zdecydowaliśmy się na wystrój w kolorze granatu. Jeden wspólny kolor użyty w całym muzeum wprowadzał spójność. Materiał był granatowy zarówno w gablotach, jak i na paragonie. Brystol miał jeden odcień, też w granacie. Był wykorzystywany w wiszących gablotach jako tło i przy opisach w gablotach. Wzór ramki w opisach był granatowy i wszędzie był tego samego kształtu i koloru. Osobiście stworzyłam logo, będące jednocześnie projektem na pieczęć, która potem była odbijana na biletach wstępu i pamiątkach dla zwiedzających. Tusz w pieczęci też był granatowy. Projekt był używany także w grafikach dotyczących muzeum. Nawet poduszka na nożyce była granatowa. Nożyce służyły do przecinania granatowej wstęgi z granatową kokardą i logo roku Kopernika w naszej szkole.
Wszystko było granatowe i krążyło wokół jednego projektu, jednego koloru i jednego wzoru. Te wszystkie drobne detale połączone w jednym miejscu – tutaj konkretnie w muzeum – sprawiały, że wszystko składało się w spójną całość.
OBSŁUGA MUZEUM
Przewodnikami zostali uczniowie naszej szkoły. Wśród nich mieliśmy nawet osobę z niedostosowaniem społecznym, która okazała się jako wspaniałym, odpowiedzialnym i zaangażowanym przewodnikiem. Do obsługi muzeum potrzebni byli nam też uczniowie przebierani za Mikołaja Kopernika. Mieli za zadanie witać zwiedzających w muzeum, pomagać pieczętować pamiątki, bilety, ciekawostki i książeczki ze Szlaku Kopernikowskiego oraz pozować do pamiątkowych zdjęć z muzeum.
Zarówno przewodnicy, jak i uczniowie przebrani za Kopernika byli podzieleni na zespoły trzyosobowe. Stworzyliśmy aż cztery zespoły, bo zależało nam na tym, by uczniowie opuszczali jak najmniejszą liczbę lekcji, ponieważ podczas nich musieli oprowadzać wycieczki.
STRÓJ MIKOŁAJA KOPERNIKA
Strój Mikołaja Kopernika to przede wszystkim ubrania kupione przez nas w sklepach z odzieżą używaną (szlafrok, sukienka, etole). Strój przeszywała Marzena Cybulska – nauczycielka świetlicy i przyrody, a jednocześnie artystyczna dusza z licznymi umiejętnościami.
NAGRODY I PODZIĘKOWANIA DLA UCZNIÓW
Wszyscy uczniowie zaangażowani w oprowadzanie wycieczek otrzymali oceny z historii, języka polskiego i geografii. Nauczyciele byli obecni podczas oprowadzania, więc wiedzieli, jaką wiedzą wykazali się uczniowie, i chętnie nagradzali ich ocenami. Ci otrzymali pozytywne notatki do dziennika. Anna Romańczyk dołączyła ich do wolontariatu szkolnego. Podczas zakończenia roku szkolnego uczniowie otrzymali nagrody i podziękowania od dyrektora szkoły.
PROMOCJA
Oczywiście zaczęliśmy promować nasze działania. Zaproszenia na obchody urodzin Mikołaja Kopernika 17 lutego w naszej szkole wykonaliśmy własnoręcznie. Od oficjalnego otwarcia muzeum zaczęliśmy zapisywać uczniów z naszej szkoły, z przedszkoli i z innych szkół na wycieczki do muzeum. Odwiedziło nas ponad tysiąc osób.
Stworzyłam projekt graficzny promujący muzeum. Projekt wyświetlany był na rzutniku w muzeum i w promocji muzeum na WGS-ie. Wirtualna gazetka szkolna służy nam do przekazywania informacji uczniom. Jest wyświetlana na telewizorze na wejściu do szkoły.
Bilety wstępu do muzeum były wykonane oczywiście w granatowej kolorystyce. Goście muzeum własnoręcznie przybijali na nich pieczęć.
Muzeum potrzebowało szyldu. Chcieliśmy, aby każdy odwiedzający bibliotekę z daleka widział, że w czytelni jest muzeum. Nie było funduszy na baner, więc wykonałam go własnoręcznie. Składał się z dwóch połączonych ze sobą kartek brystolu, dwóch drewnianych listew, wydrukowanych i wyciętych liter, globusa i głowy Kopernika z czapką absolwenta szkoły. Projekt zrobiłam w Canvie. Zapisałam go w formacie .pdf (Adobe Reader) i wydrukowałam na kilku kartkach (funkcja „Plakat”).
Przy drzwiach wejściowych stworzyliśmy gazetkę z napisem „Muzeum Mikołaja Kopernika w czytelni”.
INFORMACJE O MUZEUM W ŚRODOWISKU POZASZKOLNYM
Staraliśmy się promować muzeum w Mrągowie i okolicach. Pisały o nas „Nowiny Północne” i „Magazyn Mrągowski”. Nagrywano film o muzeum dla „Mrągowa – miasto ludzi aktywnych” a Na Facebooku pisała o nas Katarzyna Pietrzyk, doradczyni metodyczna do spraw języka polskiego dla szkół podstawowych Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie. Posty zamieszczały przedszkola odwiedzające nasze muzeum. Niedawno artykuł o działalności biblioteki ukazał się na stronie Mrągowo.pl. Była w nim także mowa o naszym muzeum.
BAŃKA INFORMACYJNA
Przydatne jest wcześniejsze wyszukiwanie informacji o patronie swojej szkoły. To tworzy bańkę informacyjną, czyli pokazuje informacje zgodne z historią wyszukiwania, co ułatwia dalsze poszukiwania w internecie. Informacje same wyświetlają się np. na Facebooku. Tak dowiedziałam się o poszukiwaniu książki w Olsztynie i zdobyłam dwa egzemplarze: jeden do muzeum, drugi do wypożyczenia. Była to książka Izabeli Szylko Poszukiwacze siódmej księgi.
NAJWIĘKSZE PROBLEMY I MINUSY MUZEUM
Na realizację tak dużego przedsięwzięcia należy zaplanować odpowiednio dużo czasu. Trzeba wielu godzin i dni, żeby wykonać grafiki, pomoce, wyszukać informacje i zrobić dobry research. Ja tego problemu nie przewidziałam i z powodu braku czasu i wielu rzeczy do zrobienia biblioteka i czytelnia (oczywiście za zgodą wicedyrektorki) zostały zamknięte na 2 tygodnie. Bibliotekę otwierałam tylko na chwilę, by wypożyczyć lektury – podczas lekcji języka polskiego przychodziła wtedy do mnie cała klasa i w kilka minut wypożyczała potrzebną im książkę. Nie lubię takich sytuacji. Zdaję sobie sprawę, że biblioteka powinna być otwarta, tym bardziej że uczniowie widzieli mnie w szkole, a ja mogłam im tylko powiedzieć, że szykujemy niespodziankę. W tym czasie z czytelni zostały wyniesione wszystkie ławki i krzesła, kanapa oraz kwiaty. Została tylko szafa na dokumenty, ale była zasłonięta parawanem, na którym prezentowała się ekspozycja muzeum.
Muzeum było otwarte od lutego do końca roku szkolnego. Z jednej strony bardzo się cieszyliśmy, że jest popularne i że taki ogrom pracy będzie miał szansę długo cieszyć oko, z drugiej jednak uczniowie w tym czasie byli pozbawieni czytelni. Już w kwietniu przychodzili i pytali, kiedy wróci.
IZBA PAMIĘCI
Muzeum, przeniesione do innej sali, stanie się izbą pamięci poświęconą Mikołajowi Kopernikowi, regionowi i szkole. Zaczynamy więc nowe wyzwanie. Trzymajcie kciuki.
