Przebieg zajęć:

Część I

Przywitanie grupy, nawiązanie dialogu: „Jak się dziś czujecie? Co mieliście na poprzedniej lekcji? Jakie dziś macie nastroje? Może potrzebujcie chwili rozrywki pomiędzy kolejnymi lekcjami?”.

Osoba prowadząca wyświetla prezentację. Zaczyna od slajdu nr 1.

„Chciałabym was dziś zaprosić do zabawy. O czym będzie? Kto nam przeczyta wyświetlony temat?”. Chętny uczeń czyta temat. „Czy zrozumieliście coś z tego, co przeczytał/przeczytała (imię dziecka)?”.

Prowadzący przechodzi do slajdu nr 2.

„Aby dowiedzieć się, o czym będziemy dziś mówić, rozwiążecie quiz. Możecie wyciągnąć telefony i wejść na stronę Kahoot.it, a następnie wpiszcie PIN do gry, który pojawi się na monitorze”.

Osoba prowadząca uruchamia quiz na Kahoot!. Czeka, aż wszyscy się zalogują. Jeśli jakiś uczeń nie ma telefonu, wyjaśnia, że na tablicy będą pojawiać się pytania i ważne jest, aby na nie odpowiedział. Przekazuje też informację, że podczas tego quizu każda odpowiedź jest dobra i nie przyznajemy punktów, chodzi o zabawę.

Jeśli uczniowie nie mają możliwości korzystania z telefonów, można po prostu wyświetlić pytania na prezentacji, a uczniowie mogą podnosić rękę przy czytaniu proponowanych odpowiedzi.

Pytania do quizu

1. W domu zakładasz na stopy:
   1. laczki
   2. bambosze
   3. trepki
   4. pantofle
2. Na obiad gotujesz:
   
   1. ziemniaki
   2. grule
   3. pyry
   4. kartofle
3. Pranie wieszasz za pomocą:
   
   1. spinacza
   2. klamerki
   3. żabki
   4. klipsa

Aplikacja zbiera i wyświetla na bieżąco odpowiedzi uczniów. Prowadzący je podsumowuje, np.: „Większość z nas na obiad gotuje ziemniaki, dwie osoby kartofle, a nikt nie gotuje gruli”.
Na końcu quizu pyta: „Na podstawie quizu jak myślicie: o czym będziemy mówić na dzisiejszych zajęciach?”.

Uczniowie na podstawie słów pojawiających się w quizie dojdą do wniosku, że lekcja może być o „dziwnych” słowach, gwarze, języku danej społeczności.

Część II

Prowadzący pyta: „Jakie pamiątki przywozicie z podróży i wycieczek po Polsce?”. Podsumowując odpowiedzi, przechodzi do stwierdzenia, że można zbierać też słowa. Wyjaśnia, czym są regionalizmy, i czyta wstęp książki Michała Rusinka Od mikmaka do zazuli (slajdy nr 3 i 4).

Następnie, posiłkując się mapami (ze strony na Facebooku @swietlanmaps), omawia podział Polski ze względu na używane nazwy przyrządu do wieszania prania oraz nazewnictwo obuwia domowego (slajdy nr 5 i 6).

Prowadzący zaprasza do podróży po Polsce w poszukiwaniu regionalizmów. Następnie czyta wybrane przez siebie fragmenty książki Rusinka Od mikmaka do zazuli. Można wybrać kilka regionów, można przewędrować z północy na południe i odwrotnie, można wybrać dowolne ciekawe według nas regiony.

Aby nie stracić zainteresowania uczniów, należy wybrać maksymalnie sześć regionów, najlepiej z uwzględnieniem własnego, tak aby przy okazji przypomnieć gwarę lokalną. Po przedstawieniu fragmentów książki bibliotekarz wyświetla slajd nr 7 i prosi o rozszyfrowanie rozszerzonego tytułu zajęć: „Huncwoty skitrały koćmugi, czyli od mikmaka do zazuli, niegrzeczne dzieci schowały komary, czyli od chłopaka ze Szczecina po biedronkę w Bieszczadach”. Zdanie nie ma sensu – nauczyciel wyjaśnia, że zostało ułożone z różnych regionalizmów w sposób, który miał przykuć uwagę i jednocześnie brzmieć ciekawie, śmiesznie, intrygująco.

Na koniec tej części prowadzący przeprowadza „sumy”, czyli sprawdzian (slajd nr 8). Pokazuje karty z zapisem regionalizmów, a na odwrocie przedstawiające znaczenie danego słowa. Karty przygotowujemy do tekstów, jakie wybraliśmy z książki Michała Rusinka – każdy może wybrać inne. Ćwiczenie można przeprowadzać na różne sposoby: albo pokazywać słowa i po zgadywaniu pokazywać obrazek, albo najpierw obrazek, a po wymówieniu poprawnego regionalizmu sprawdzić poprawność udzielonej odpowiedzi, odwracając na wydruku słowa.

Część III

Zgaduj-zgadula (slajd nr 9) – w skrzynce z wyciętymi otworami na ręce prowadzący umieszcza trzy regionalne przedmioty, np. sznur czerwonych korali, zabawkę ludową, chustę lub haftowany obrus. Następnie prosi trzech ochotników. Ich zadaniem jest wyczucie jednego przedmiotu i opisanie go na podstawie dotyku. Pytania pomocnicze: „Co czujesz? Z jakiego materiału jest wykonany? Czy czujesz jakąś strukturę? Wyczuwasz kształt?”. Reszta klasy próbuje odgadnąć przedmiot na podstawie opisów. Po kilku próbach wyciągamy przedmiot i opowiadamy o nim, np.: „Korale – ozdoba, charakterystyczna praktycznie w każdym regionie Polski dla ludowego stroju kobiecego, wykonywana z drewna lub koralowca. Ważny dla ich symboliki jest sam kolor czerwony – uznawany w wielu kulturach, również u Słowian, za magiczny i za kolor, który symbolizuje życie (krew) i odstrasza złe moce”.

Zakończenie

Prowadzący przechodzi do ostatniego slajdu – nr 10. Podsumowuje całość zajęć: „Dowiedzieliście się dziś, kto używa laczków, a kto pantofli. Poznaliście takie słowa jak… (wymieniamy)”. Aby osadzić własny region w tematyce zajęć, warto na ostatnim zdjęciu pokazać fotografie stroju regionalnego z terenów, na których prowadzona jest lekcja – na mojej prezentacji jest to obraz Bamberki poznańskiej autorstwa Paulina Gardzielewskiego. Nawiązując do tej fotografii, osoba prowadząca podsumowuje: „Przypomnieliście sobie słowa z naszej gwary… (wymieniamy). Mam nadzieję, że tymi zajęciami zainspirowałam was do zbierania i poszukiwania regionalizmów podczas wycieczek i przede wszystkim podczas potkań z własną rodziną”.

Na koniec prowadzący może rozdać dowolne zakładki do książek na pamiątkę spotkania lub przygotować zakładki do lekcji np. z wypisanymi słowami poznanymi podczas zajęć.