Specjalista kontroli złości prof. Melvin I. Fein proponuje, abyśmy odczuwając gniew, starali się zrealizować następujące trzy wskazówki.

• Rozpoznaj źródło złości; zastanów się, dlaczego czujesz frustrację i gniew oraz co możesz zrobić, aby poprawić sytuację.
• Konstruktywnie, bezpiecznie i w nieraniący nikogo sposób wyraź swoją złość, kiedy się pojawi (a nie po czasie) – wówczas rośnie szansa, że sprawy nie wymkną się spod kontroli.
• Porzuć nierealistyczne przekonania dotyczące złości, np. że wybuch gniewu zmotywuje kogoś do zmiany, „wstrząśnie nim” czy też że partner interakcji powinien sam się domyślić, dlaczego się złościmy (ponieważ tak naprawdę kiedy nasza złość jest niezrozumiała dla partnera, zamiast się domyślać, sam zareaguje frustracją).

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel bibliotekarz wita uczestników spotkania i podaje temat warsztatów.
   
   
2. Uczniowie wymieniają emocje towarzyszące im w życiu codziennym, a następnie próbują zdefiniować pojęcie złości. Swoje myśli zapisują na tablicy.
   
   Nauczyciel podaje definicję złości.
   
   „Złość to uczucie silnego wzburzenia, irytacji połączone z niechęcią do kogoś lub czegoś, wrogością, agresją” (za Wielkim słownikiem języka polskiego pod red. Bogusława Dunaja).
   
   
3. Prowadzący podaje słowa odnoszące sie do złości. Uczniowie sprawdzają, czy potrafią podać ich więcej:
   
   rozdrażniony, poirytowany, kipiący ze złości, rozwścieczony, wściekły, wybuchowy, zły
   
   
4. Chętni uczniowie wymieniają sytuacje, które doprowadzają ich do złości, oraz zastanawiają się, jakie to uczucie, kiedy ogarnia ich gniew.
   
   
5. Uczestnicy spotkania odpowiadają na pytania zawarte w kartach pracy (Załącznik nr 1).
   
   
6. Prowadzący rozdaje uczniom kartki z kwestionariuszem złości (tylko do wiadomości ucznia) (Załącznik nr 2).
   
   
7. Uczestnicy warsztatów w grupach do każdej poniżej przedstawionej scenki układają gorącą myśl, która im przychodzi do głowy z powodu złości. Ochotnicy przedstawiają ją na forum.
   1. Grasz w swoją ulubioną grę i przegrywasz.
   2. Gdy wczoraj dostałeś na obiad brokuły, powiedziałeś mamie, że ich nie znosisz. Dziś po raz kolejny nakłada je na twój talerz.
   3. Jesteś w szkole i rozwiązujesz zadania z matematyki. Dotarłaś do zadania, którego nie potrafisz rozwiązać.
      
      
   Prowadzący mówi młodzieży, że gorące myśli podsycają złość i sprawiają, że staje się ona jeszcze groźniejsza. Zrobienie sobie przerwy i zastosowanie zimnych myśli jest szansą na ostudzenie gorących emocji. Przykłady reakcji:
   • Grasz w swo„No cóż…”.
   • „Zniszczenie się nic nie pomoże”.
   • „Przeżyję to”.
   • „Poradzę sobie z tym”.
   • „To nie jest warte mojej złości”.
   • „Wszystko jedno”.
     
     
   Uczniowie wyobrażają sobie następujące sytuacje:
   • Mama krzyczy na ciebie, bo drażnisz się z bratem, a to on zaczął kłótnię.
   • Właśnie wypadłaś z gry.
   • Nie możesz znaleźć pracy domowej, a autobus odjeżdża za kilka minut.
   • Chcesz wypożyczyć Potop, a koleżanka wzięła ostatni egzemplarz.
     
     
   Uczniowie biorą głęboki wdech i do każdej sytuacji układają zimną myśl. Przedstawiciele grup przedstawiają wykonaną pracę na forum.
   
   
8. Młodzież słucha piosenki Złość przychodzi i odchodzi, a następnie wraz z nauczycielem bibliotekarzem ustala kroki pierwszej pomocy w przypadku złości (zatrzymać się, odetchnąć, pomyśleć, działać, nie robiąc nikomu krzywdy).
   
   
9. Prowadzący omawia z uczniami trzy zasadnicze sposoby wyrażania złości.
   
   1. Pasywny-unikający – opierający się na tłumieniu uczuć, unikaniu tematu lub osób, z którymi się on wiąże, przy jednoczesnym odczuwaniu frustracji i dyskomfortu. Może powodować objawy psychosomatyczne, np. bóle głowy, karku lub żołądka, nadmierne napięcie mięśniowe. Często powoduje, że kumulowane emocje wybuchają niespodziewanie w sposób nieadekwatny do bodźca, który tę reakcję wywołał.
   2. Agresywny-konfrontacyjny – nastawiony na walkę, wykluczający porozumienie. Reakcja agresywna może mieć charakter fizyczny (bicie, szarpanie, popychanie) i psychiczny (agresja słowna, obrażanie, wyszydzanie).
   3. Asertywny-konstruktywny – nastawiony z jednej strony na uwolnienie ekspresję naszych uczuć, z drugiej na dialog, który może przynieść pozytywne konsekwencje dla obu stron. W reakcji asertywnej spokojnie, z szacunkiem dla rozmówcy, ale stanowczo wyrażamy swoje uczucia i oczekiwania. Druga osoba, nawet jeśli wywołała naszą złość, jest tutaj partnerem.
      
      
10. Młodzież próbuje przedstawić przykłady sposobów wyrażania złości. Można posłużyć się kwestionariuszem złości lub podać swoje wzorce. Na przykład:
    
    „Na korytarzu ktoś mnie uderzył albo popchnął. Co wtedy zrobiłem?
    
    1. Użyłem metody kontroli gniewu (sposób asertywny).
    2. Odwróciłem się i odszedłem (sposób pasywny).
    3. Wypowiedziałem agresywne słowa (sposób agresywny).
    4. Uderzyłem tę osobę albo popchnąłem (sposób agresywny)”.
       
       
11. Nauczyciel rozdaje młodzieży kartki, na których wypisane są sposoby pozbywania się złości (Załącznik nr 3). Uczniowie mają postawić znak plusa obok techniki, która mogłaby zadziałać w ich przypadku.
    
    Prowadzący wraz z uczniami analizują wykonaną przez siebie pracę.
    
    
12. Nauczyciel bibliotekarz na zakończenie spotkania wygłasza cytat z książki Jacka Ketchuma Dziewczyna z sąsiedztwa: „Złość, nienawiść i samotność są niczym pojedynczy przycisk, czekający na palec, który poprowadzi człowieka do destrukcji”.
    
    
13. Uczniowie oceniają przeprowadzone zajęcia w skali 1 do 10.