Patroni wybrani przez Sejm:

1. Aleksander Fredro (1793-1876) - 20 czerwca 230. rocznica urodzin
2. Wojciech Korfanty (1873-1939) - 20 kwietnia 150. rocznica urodzin
3. Paweł Edmund Strzelecki (1797-1873) - 6 października 150. rocznica śmierci
4. Aleksandra Piłsudska (1882-1963) - 31 marca 60. rocznica śmierci
5. Maurycy Mochnacki (1803-1834) - 13 września 220. rocznica urodzin
6. Jadwiga Zamoyska (1831-1923) - 4 listopada 100. rocznica śmierci
7. Jerzy Nowosielski (1923-2011) - 7 stycznia 100. rocznica urodzin

Patroni wybrani przez Senat:

1. Mikołaj Kopernik (1473-1543) - 19 lutego 550. rocznica urodzin
2. Jan Matejko (1838-1893) - 1 listopada 130. rocznica śmierci
3. Wisława Szymborska (1923-2012) - 2 lipca 100. rocznica urodzin
4. Włodzimierz Przerwa-Tetmajer (1861-1923) - 26 grudnia 100. rocznica śmierci
5. Rok Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego (19 kwietnia 80. rocznica wybuchu powstania w getcie)

Scenariusz zajęć i karty pracy na temat patronów roku 2023

Obchody związane z patronami warto rozłożyć na cały rok, ale już w styczniu zachęcamy do skorzystania z gotowych kart pracy do pobrania. W trakcie zajęć grupowych uczniowie zapoznają się z sylwetkami patronów oraz przećwiczą wyszukiwanie informacji. 

Głównym celem zajęć nie jest wymuszanie zdobycia bardzo szczegółowiej wiedzy o patronach, lecz doskonalenie umiejętności poszukiwania i selekcjonowania informacji z różnych źródeł (encyklopedycznych, internetowych), a przy okazji przemycenie uczniom informacji o tym, kim byli i czym zajmowali się patroni roku 2023.

Scenariusz wraz z kartami pracy do pobrania znajduje się tutaj.

Gazetka ścienna o patronach 2023 roku

Tutaj znajdziesz gazetkę ścienną złożoną z czterech arkuszy w formacie A3 (30 x 42 cm). Została opublikowana we Wszystko dla Szkoły nr 06/2022, ale można zamówić ją oddzielnie, w tubie.

Gazetka zawiera informacje na temat dziesięciu patronów oraz ich wizerunki. Koszt to 24,90 zł.

Aleksander Fredro

20 czerwca obchodzimy 230. rocznicę urodzin Aleksandra Fredry – najwybitniejszego polskiego komediopisarza, a także pamiętnikarza, poety i żołnierza kampanii napoleońskich.

Fredro to twórca oryginalnej polskiej komedii, autor kilkudziesięciu utworów scenicznych wystawianych w teatrach Warszawy, Krakowa i Lwowa, takich jak: Śluby panieńskie czyli magnetyzm serca czy Zemsta. Najczęściej grywany w teatrach polski autor. Uczestnik napoleońskiej wyprawy na Moskwę w 1812 r. Odznaczony orderami Virtuti Militari oraz Legii Honorowej.

Materiały poświęcone Aleksandrowi Fredrze

1. Kobieta pół żartem, pół serio - scenariusz z okazji Dnia Kobiet
   Humorystyczny scenariusz na Dzień Kobiet na podstawie komedii Aleksandra Fredry.
2. Złote myśli hrabiego Fredry - scenariusz słowno-muzyczny w 230. rocznicę śmierci komediopisarza
   Sentencje zaczerpnięte z twórczości Fredry zostały pogrupowane tematycznie. Dzięki scenariuszowi uczniowie przekonają się, co komediopisarz sądził o świecie, kobietach, miłości czy Polsce. Materiał przeznaczony dla uczniów klas VI-VIII. Jego realizacja zajmuje około 20 minut.
3. Miłość niejedno ma imię - scenariusz przedstawienia
   Humorystyczny scenariusz z okazji walentynek. Z dystansem ukazuje różne oblicza miłości na przykładzie znanych z literatury par, takich jak Romeo i Julia, Don Kichot i Dulcynea czy Klara i Papkin.
4. Wolne zasoby pisarza
5. Kolekcja cyfrowa Polona

Aleksander Fredro – plakat z karykaturą

Karykatura Aleksandra Fredry do zamówienia
Plakat w formacie A3 (40 x 42 cm) narysowana przez Eryka Lipińskiego. Cena: 9,90 zł.

Rok Mikołaja Kopernika

19 lutego mija 550. rocznica urodzin geniusza renesansu, Mikołaja Kopernika. To naukowiec, który dowodząc, że to Ziemia krąży wokół Słońca, dokonał rewolucji w nauce i myśleniu.

Był wszechstronnie wykształconym, wybitnym reprezentantem epoki renesansu. Ukończył prawo i medycynę, próbował sił m.in. jako malarz, poeta, kartograf, strateg, urzędnik, ekonomista i polityk. Jego największą pasją była astronomia. W najsłynniejszym dziele O obrotach sfer niebieskich przedstawił teorię heliocentryczną, która dokonała rewolucji w światowej nauce, zwanej przewrotem kopernikańskim.

Scenariusze poświęcone Mikołajowi Kopernikowi

1. Być jak Mikołaj Kopernik - poznajemy wielkich naukowców
   Gotowy scenariusz zajęć o wybitnym astronomie dla pierwszych klas szkoły podstawowej. Do wykorzystania wiele różnorodnych pomocy dydaktycznych: puzzle, wycinanki, gra planszowa, krótkie filmy.

Plakat z Mikołajem Kopernikiem

1. Rok Mikołaja Kopernika - duży plakat do zamówienia
   Plakat w formacie B2 (48 x 68 cm) przygotowany specjalnie z okazji Roku Mikołaja Kopernika. Cena: 16,90 zł.
   
   

ROK Wisławy Szymborskiej

2 lipca 2023 r. przypada setna rocznica urodzin Wisławy Szymborskiej: poetki, eseistki, amatorki kotów i małp, laureatki Literackiej Nagrody Nobla (1996 r.).

Jej strategią poetycką było zadziwienie codzienną rzeczywistością – postrzeganą jako pełna fascynujących szczegółów. W PRL dowcipnie ironiczna, zabarwiona filozofią stoicyzmu poezja Szymborskiej dawała wytchnienie od szarej codzienności. Była bardzo skromna i dowcipna. Odrzucała celebrę, źle znosiła zainteresowanie mediów, szczególnie po otrzymaniu Nagrody Nobla, gdy przestała pisać. Tworzyła wyklejanki – kolaże z gazet ukazujące absurdalność istnienia.

Scenariusze poświęcone Wisławie Szymborskiej

1. Limeryk, moskalik lub inny wiersz reklamujący książkę, czytanie, bibliotekę - wesoły konkurs biblioteczny
   Pomysł na konkurs biblioteczny inspirowany niezwykłymi formami poetyckimi Wisławy Szymborskiej wraz z przykładami wierszy stworzonych przez uczniów. Inspiracją dla konkursu, a właściwie wspaniałej zabawy słowem, stała się przeurocza książka Wisławy Szymborskiej Rymowanki dla dużych dzieci. Jest to bardzo zabawny zbiór tekstów, głównie limeryków, ale także tzw. moskalików, lepiejów, altruitek itp.
2. Wisława inaczej - scenariusz przedstawienia
   Scenariusz poświęcony Wisławie Szymborskiej i tym fragmentom twórczości noblistki, których nie spotyka się w podręcznikach szkolnych. Narratorką przedstawienia jest sama poetka.
3. Pogoda ducha i mądrość - scenariusz poranka poetyckiego
   Scenariusz poranka poetyckiego poświęconego poetce. Dla uczniów gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej. Materiał ma formę wywiadu, zawiera fragmenty wypowiedzi wybrane z różnych źródeł. Dzięki temu widzowie mają wrażenie bezpośredniego kontaktu z noblistką. Kwestie przeplatane są fragmentami poezji Szymborskiej i nie tylko.
4. Wisława Szymborska - laureatka literackiej Nagrody Nobla - scenariusz lekcji języka polskiego
   Lekcja wprowadzająca w twórczość Wisławy Szymborskiej. Artykuł zawiera konspekt lekcji i polecenia dla grup w formie umożliwiającej skopiowanie. Zadaniem uczniów jest wyszukanie zadanych informacji w źródłach dostępnych w bibliotece.
5. Odwieczne pytania - scenariusz oparty na tekstach Wisławy Szymborskiej
   Refleksyjny montaż fragmentów wierszy noblistki. Podzielony jest na części, które dotyczą: - tego, czym jest życie i kim jest człowiek; - jak żyć i co w życiu jest najważniejsze; - jaki może być sposób na życie.

Plakaty z Wisławą Szymborską

1. Rok Wisławy Szymborskiej - duży plakat do zamówienia
   Plakat w formacie B2 (48 x 68 cm) przygotowany specjalnie z okazji Roku Wisławy Szymborskiej. Cena: 16,90 zł.
2. Karykatura Wisławy Szymborskiej do zamówienia
   Plakat w formacie A3 (40 x 42 cm) narysowana przez Eryka Lipińskiego. Cena: 9,90 zł.
   
   

ROK Jana Matejki

1 listopada mija 130. rocznica śmierci Jana Matejki, jednego z najwybitniejszych polskich malarzy, autora słynnych obrazów historycznych.

Matejko to autor ponad trzystu obrazów olejnych. Do najbardziej znanych należą Stańczyk oraz monumentalna Bitwa pod Grunwaldem. Nazywany jest malarzem dziejów narodu polskiego. Jego obrazy do dziś mają wpływ na wyobrażenie o poszczególnych wydarzeniach historycznych.

Scenariusz poświęcony Janowi Matejce

1. Jan Matejko - malarz historyczny - scenariusz lekcji języka polskiego
   Przeznaczony dla uczniów klasy VI szkoły podstawowej. Realizowany w ramach projektu „Sławni Polacy”. Korzystając z tego przykładu, można przygotować zajęcia dotyczące innej postaci.

ROK Wojciecha Korfantego

20 kwietnia 2023 r. przypada 150. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego – przywódcy III powstania śląskiego i polskiej chadecji. Jednego z ojców polskiej niepodległości.

Urodził się na Śląsku, leżącym wówczas od ponad 70 lat w za- borze pruskim. Zaangażował się w polskie organizacje niepodległościowe, był aresztowany. Został po- słem do Reichstagu, gdzie domagał się zwrotu odebranych przez  zabory ziem śląskich. Po przegranej Polski w plebiscycie z 1921 r., mającym zdecydować o przynależności państwowej Górne- go Śląska, stanął na czele III pow- stania śląskiego. Służyło m.in. przekonaniu przywódców państw zwycięskich w I wojnie światowej, by poparły polskie dążenia Ślązaków. 

Korfanty jest jednym z największych śląskich bohaterów. Był twórcą i li- derem polskiej chadecji. W 1930 r. został uwięziony w twierdzy brzeskiej. Następnie musiał emigrować do Czechosłowacji, skąd wrócił dopiero w 1939 r. i został ponow- nie aresztowany. Wkrótce zmarł.

ROK Pawła Edmunda Strzeleckiego

6 października przypada 150. rocznica śmierci Pawła Edmunda Strzeleckiego. Był wybitnym badaczem, podróżnikiem, odkrywcą i filantropem. Jako pierwszy Polak samodzielnie okrążył kulę ziemską.

Badał tereny obu Ameryk oraz Australii i Oceanii, dokonując wielu odkryć. Nazwał Górą Kościuszki najwyższy szczyt Australii. Badał wulkany, opisywał życie rdzennej ludności. Działał na rzecz dożywiania dzieci. Jest symboliczną postacią dla ludzi szukających wolności na emigracji.

ROK Aleksandry Piłsudskiej

31 marca przypada 60. rocznica śmierci Aleksandry Piłsudskiej – działaczki niepodległościowej, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej, odznaczonej orderami Virtuti Militari, Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości.

Brała udział w napadzie na rosyjski pociąg. W czasie I wojny światowej wstąpiła do Legionów Polskich, a następnie aresztowana i internowana. Angażowała się w pomoc społeczną. Prywatnie druga żona Józefa Piłsudskiego.

Sejm w uchwale podkreślił zaangażowanie Aleksandry Piłsudskiej w działalność społeczną: pomoc dla sierot, organizowanie przedszkoli i szkół dla rodzin wojskowych, wsparcie najbiedniejszych i bezdomnych, tworzenie bibliotek i świetlic dla młodzieży.

ROK Maurycego Mochnackiego

13 września 2023 r. przypada 220. rocznica urodzin Maurycego Mochnackiego – konspiratora, dziennikarza, krytyka literackiego, pianisty, członka niemal wszystkich ówczesnych tajnych sprzysiężeń przeciw Rosji w Warszawie, żołnierza Powstania Listopadowego, odznaczonego Virtuti Militari. Po upadku powstania został zmuszony do emigracji: carat skazał go zaocznie na śmierć przez powieszenie. „Do dziś wiele z jego diagnoz na temat natury Rosji i jej imperialistycznych dążeń związanych zwykle także z kulturowym barbarzyństwem nie straciło na aktualności” – podkreślił Sejm RP w uchwale. Na nagrobku Maurycego Mochnackiego w Auxerre widnieje napis „Civis Polonus. Hostem Moscoviensem” – „Obywatel polski, wróg Moskwy”

ROK Jadwigi Zamoyskiej

4 listopada mija 100. rocznica śmierci Jadwigi Zamoyskiej. To działaczka społeczna i założycielka pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego.

Współtwórczyni Fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowana społecznie patriotka, służebnica Boża, autorka spójnego systemu pedagogicznego. Założycielka pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego. Odznaczona Orderem Odrodzenia Polski.

ROK Jerzego Nowosielskiego

7 stycznia obchodzimy 100. rocznicę urodzin Jerzego Nowosielskiego, jednego z najwybitniejszych artystów polskiej kultury współczesnej.

To malarz, rysownik, pisarz ikon. Artysta tworzący na styku kultur Wschodu i Zachodu, również w aspekcie religijnym. Malował nowoczesne obrazy w stylu abstrakcjonizmu i figuralizmu. Jednocześnie tworzył ikony, a nawet wystroje cerkwi. Był artystą znanym i nagradzanym na całym świecie.

ROK Włodzimierza Przerwy-Tetmajera

26 grudnia przypada setna rocznica śmierci Włodzimierza Przerwy-Tetmajera, krakowskiego artysty, malarza, grafika, poety, prozaika, dramaturga, scenografa, publicysty, działacza politycznego aktywnie zaangażowanego w walkę o niepodległość Polski. W jego dziełach malarskich odzwierciedla się znamienna dla okresu Młodej Polski fascynacja rodzimym folklorem. Artysta trwale wpisał się również w dzieje polskiego życia politycznego. Był członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Przyrodni brat poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera.

Rok Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego

19 kwietnia mija 80 lat od rozpoczęcia powstania w getcie warszawskim. Senat oddał hołd poległym oraz tym, którzy przeżyli i do końca swoich dni podnosili głos protestu przeciwko zbrodniczym planom zagłady narodu żydowskiego. 

W utworzonym w 1940 r. getcie warszawskim Niemcy zamknęli ponad 400 tys. Żydów, a 22 lipca 1942 r. rozpoczęli ich deportację do niemieckiego obozu zagłady w Treblince, gdzie zmarło niemal 300 tys. warszawskich Żydów. 19 kwietnia 1943 r. warszawscy Żydzi podjęli walkę zbrojną z Niemcami. Jak podkreślono w uchwale, wybrali śmierć z bronią w ręku. Powstanie kwietniowe było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie.

Źródło: MEiN, Senat.edu.pl