We współczesnym świecie, który potrzebuje przede wszystkim autorytetów moralnych, zauważa się kryzys wartości i autorytetów. Każdy człowiek powinien wiedzieć, że obok niego istnieją ludzie, których postawa moralna, kompetencje i doświadczenie życiowe dostarczają wzorów osobowych będących drogowskazem postępowania. Autorytety najbardziej potrzebne są młodzieży w wieku dorastania, kiedy kształtuje się osobowość, a młody człowiek zaczyna szukać wzorów do naśladowania, autorytetów – przykładów, które pokażą, jak poruszać się w świecie pełnym wyborów, ale nie będą narzucać własnej wizji świata jako tej jedynie poprawnej.
Przebieg zajęć:
- Prowadzący wita uczniów zebranych na spotkaniu oraz podaje temat zajęć.
- Prowadzący podaje uczestnikom warsztatów definicję autorytetu ze słownika języka polskiego: „Człowiek będący ekspertem w jakiejś dziedzinie, cieszący się poważaniem i mający wpływ na zachowania i myślenie innych ludzi”.
- Prowadzący głośno odczytuje opowiadanie składające się z trzech części. Po przeczytaniu każdej z nich zadaje pytania dotyczące jej treści.
Część I
Bohaterem tekstu jest siedemnastoletni Marcin pochodzący z tzw. dobrego domu. Chłopiec jednak źle się czuje, ponieważ uważa, że jego rodzice, zbyt zajęci pracą, zaniedbują go i poświęcają mu zbyt mało czasu. Tęskni za zmarłym dziadkiem, który rozbudził w nim zainteresowanie motocyklami.
Pytania prowadzącego:- Jak scharakteryzowalibyście rodzinę Marcina?
- Czym jest autorytet? Kto jest dla ciebie autorytetem?
- Czy warto poszukiwać autorytetu, jeśli tak to gdzie?
- Czy autorytet może być zgubny?
Chłopiec spotyka pana Radka, który jest taksówkarzem. Łączy ich wspólna pasja do motorów. Marcin zaczyna się spotykać bez wiedzy rodziców z taksówkarzem – swoim autorytetem. Znajomość okazuje się toksyczna. Bohater opowiadania zaczyna uprawiać hazard, palić papierosy, pić alkohol, kraść. Popada w długi. Sytuacja staje się dla niego niebezpieczna.
Pytania prowadzącego:- Dlaczego Marcin dał się tak łatwo wciągnąć w towarzystwo pana Radka?
- Co to jest hazard?
- Czy warto realizować swoje marzenia za wszelką cenę?
- Co w tej sytuacji powinien zrobić Marcin? Jakie znalazł rozwiązanie tej sytuacji?
Nastolatek ze strachu myśli nawet o samobójstwie. Postanawia jednak nie krzywdzić rodziców. Przyznaje im się do wszystkiego. Okazuje się że może na nich liczyć. Spłacają jego długi, a przede wszystkim postanawiają po długich rozmowach z synem poświęcać mu więcej mu czasu. Stają się autorytetami Marcina.
Pytania prowadzącego:- Dlaczego Marcin początkowo pomyślał, że samobójstwo będzie dobrym rozwiązaniem jego problemów? Co myślisz na ten temat?
- Jak można pomóc innym, którzy mają takie myśli?
- Jak scharakteryzowalibyście rodzinę Marcina?
- Uczniowie wypełniają ankietę przygotowaną przez prowadzącego. Przykład testu:
- Kto twoim zdaniem najczęściej imponuje twoim rówieśnikom?
- sportowiec
- artysta (piosenkarz, muzyk, aktor itp.)
- bohater filmu, książki
- koledzy i koleżanki
- osoba dorosła z najbliższego otoczenia (ktoś z rodziny, nauczyciel)
- Co najczęściej wzbudza twój podziw?
- siła i sprawność fizyczna
- umiejętność radzenia sobie w życiu
- wiedza
- poziom zamożności (posiadane pieniądze, samochód, sprzęt RTV, komputer itp.)
- poziom prezentowanych umiejętności
- Jakie uczucia budzi w tobie osoba, która ci imponuje?
- zazdrość, zawiść
- chęć pójścia w jej ślady
- tylko podziw
- uwielbienie (miłość)
- motywacja do pracy nad sobą
- Kto twoim zdaniem najczęściej imponuje twoim rówieśnikom?
- Prowadzący z rozdaje ankiety, które uczniowie wypełniają indywidualnie. Następnie zbiera wypełnione formularze i dzieli uczniów na cztery grupy, którym rozdaje po mniej więcej tyle samo wypełnionych ankiet. Każda grupa otrzymuje też czysty formularz testu do notowania obliczeń. Młodzież liczy w grupach odpowiedzi na poszczególne pytania. Po zsumowaniu wyników jeden z uczniów zapisuje je na tablicy.
- Młodzież przystępuje do dyskusji. Analizie poddaje odpowiedzi, na które padło najwięcej głosów, oraz te, które dostały ich najmniej. Pytania do dyskusji:
- Czy łatwo znajdujemy w swoim życiu osoby, które nam imponują?
- Czy samo podziwianie innej osoby nam wystarcza?
- Czy szukamy w swoim życiu osób, na których chcielibyśmy się wzorować?
- Dlaczego najczęściej imponują nam…?
- Dlaczego najmniej spośród wymienionych przykładów imponują nam…?
- Uczestnicy zajęć pracują w grupach. Należy:
- ustalić zestaw cech, jakimi zdaniem uczniów powinien charakteryzować się autorytet;
- uszeregować je według stopnia ważności ustalonego przez grupę;
- zapoznać się z nazwiskami osobistości ze współczesnego świata, postaci historycznych, bohaterów literackich i filmowych;
- wybrać trzy przykłady osób, których cechy są najbardziej zbliżone do ustalonych przez grupę w poprzednim zadaniu;
- przyczepić na tablicy nazwiska wybranych osób;
- odpowiedzieć na pytania:
- Jaka jest rola autorytetu w kształtowaniu własnej drogi życiowej?
- Czy w obecnych czasach istnieje potrzeba poszukiwania autorytetów?
- Jakich cech nie powinny mieć autorytety?
- Czy istnieje możliwość wybrania sobie złego wzoru do naśladowania?
- Po zakończonej pracy w grupach ich przedstawiciele w kilku słowach przekazują odpowiedzi na pytania uczestnikom warsztatów.
- Praca w grupach. Uczestnicy spotkania odpowiadają na pytanie: „Czy autorytet jest potrzebny i jak się zmienia na różnych etapach życia?”. Na przykład:
- Dla dzieci małych autorytetem są mama, tata (autorytet moralny).
- Dla dzieci w wieku przedszkolnym – rodzice, nauczyciel, babcia, dziadek.
- Dla dzieci w wieku szkolnym – rówieśnicy, trener, nauczyciel, celebryta.
- W wieku dorastania – ktoś, kto nas wzbogaca intelektualnie.
- Nauczyciel bibliotekarz proponuje zebranym uczniom zabawę z wyobraźnią. Mają stworzyć obraz swojego idealnego autorytetu na podstawie poniższych pytań.
- Jaki wpływ miała na ciebie dana osoba?
- Jak wyglądałaby taka osoba?
- Jaką dziedziną by się zajmowała?
- Jakimi cechami by się charakteryzowała?
- Czego byś się od takiej osoby chciał/chciała nauczyć?
- Jakie osiągnięcia miałaby taka osoba?
- Co by robiła na co dzień?
- Do czego taki idealny autorytet mógłby być potrzebny?
- Podsumowanie zajęć obejrzeniem filmu Autorytet, który łączy (dostępny na YouTubie).
Ideą filmu jest odbudowanie i wzmocnienie w naszym społeczeństwie roli autorytetu. Film jest metafizyczną opowieścią o autorytecie, w którym głównymi środkami wyrazu są ciało, ruch i akrobatyka oraz pantonima. Krótka analiza adaptacji.
- Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela bibliotekarza zapisują wnioski, które nasunęły się wszystkim w trakcie zajęć:
- Autorytet stanowi ważny czynnik wychowawczy.
- Decyzje nas dotyczące często muszą być poparte autorytetem ludzi, którzy mają większą wiedzę, umiejętności i doświadczenie. Udajemy się do nich, by zasięgnąć porady, znaleźć odpowiedzi, która decyzja będzie dla nas właściwa.
- Aby być autorytetem, należy w codziennym działaniu kierować się m.in. prawdą, odpowiedzialnością, sumiennością, otwartością na innych.
- Autorytet ma osoba, grupa, instytucja, która cieszy się szczególnym uznaniem ogółu swoich osiągnięć.
- Każdy człowiek, niezależnie od wieku, może być autorytetem, pod warunkiem że spełnia powyższe wymagania.