W bajce filozoficznej Żebrak poznajemy człowieka, który siedzi na starym kufrze i prosi o drobne datki przechodniów. „Nie mam nic, co mógłbym ci dać” – mówi jeden z nich, a po chwili pyta: „Ale na czym ty właściwie siedzisz?”. „Och, to tylko stara skrzynka” – odpowiada żebrak. „Siedzę na niej, odkąd tylko pamiętam”. „A zajrzałeś kiedyś do jej wnętrza?” – pyta nieznajomy. „Nie, po co miałbym tam zaglądać? Tam nic nie ma”. „Może jednak sprawdź!”. Żebrakowi udaje się podważyć wieko. Ze zdumieniem, niedowierzaniem i uniesieniem stwierdza, że skrzynka jest pełna złota1.
Każdy z nas siedzi na takiej skrzyni, wypełnionej naszymi zdolnościami, umiejętnościami, wrażliwością, empatią, wiedzą i dobrocią. Ale czy zajrzeliśmy już do środka? Zadaniem dorosłych jest pomaganie dzieciom i młodzieży w odkrywaniu ich osobistych skarbów – zalet, uzdolnień, talentów, możliwości. W metaforycznych, pięknie wydanych picturebookach: Wielka księga supermocy2 i Wielka księga superskarbów3, Susanna Isern i Rocio Bonilla prezentują wyjątkowe talenty, kompetencje i umiejętności oraz pokazują, że najważniejsze wartości w życiu zwykle nie są materialne. Bo to właśnie miłość, rodzina, przyjaciele, zwierzęta, obcowanie z naturą, wyobraźnia, piękne, spokojne chwile, czas dla siebie i innych, zdobyta wiedza, wspomnienia i marzenia sprawiają, że czujemy się szczęśliwi.
W tym cennym wykazie pojawiają się również książki, które niczym ponadczasowe i uniwersalne latarnie oświetlają naszą drogę. W tej życiowej wędrówce dobrze dobrane lektury mogą stać się przewodnikami pomagającymi zobaczyć to, czego dotychczas nie zauważaliśmy, odkryć ważne i dające sens wartości. Ken Robinson w książce Uchwycić żywioł. O tym, jak znalezienie pasji zmienia wszystko, napisał: „Bo w życiu chodzi o to, by znaleźć swoją bajkę”4. Warto pokazywać dzieciom i młodzieży różne ścieżki w odkrywaniu bogactwa świata i jego mieszkańców. Człowiek (homo narrator) od najdawniejszych czasów opowiadał historie. Ten swoisty storytelling wpływał na psychikę słuchaczy, słowa dodawały otuchy i wsparcia, zmniejszały napięcie emocjonalne, budziły wiarę we własne możliwości, podpowiadały rozwiązania problemu.
Dzisiaj taką funkcję pełnią różne teksty kultury, które zachęcają do przyglądania się otoczeniu i ludziom, podpowiadają, jak żyć. Bo każdy człowiek szuka szczęścia i wiążącego się z nim poczucia sensu. Potraktujmy książki jako swoiste antidotum (a może i trochę panaceum) na trudny czas zmagania się z pandemią. Warto przy tym uświadomić sobie, że książka jest tylko wstępem do tego, co człowiek może robić we własnym życiu. Dlatego warto słuchać opowieści w jakiejkolwiek formie, badać ich mądrość, starając się przełożyć ją na własne wybory. Należy przy tym pamiętać, że nie ma jednej dobrej, właściwej drogi dla wszystkich – niektórzy potrzebują pójść pod wiatr, by zmaganie się z nim wyzwoliło w nich chęć walki. W książce Marty H. Milewskiej Po co nam ta szkoła?5 uczniowie, realizując projekt „Szkoła naszych marzeń”, na pytanie: jaka ona powinna być?, odpowiadają szybko, trochę przekornie i bezrefleksyjnie: zamknięta! Niebawem pandemia sprawia, że zaczynają za nią tęsknić…
Już po raz szósty na łamach „Biblioteki w Szkole” proponujemy scenariusze z elementami biblioterapii, wierząc, że pomogą Państwu poprowadzić ciekawe rozmowy i spotkania z młodymi czytelnikami. Autorki i Autorzy tegorocznych tekstów zachęcają do brania życia w swoje ręce, budują poczucie sprawstwa, ale też próbują odpowiedzieć na pytanie: co boli najbardziej na świecie? Podejmują istotne tematy dbania o zdrowie psychiczne i fizyczne, uświadamiają konsekwencje nieetycznych działań w przestrzeni wirtualnej, uwrażliwiają na potrzeby innych ludzi, pokazując siłę przyjaźni i bliskości.
Rytuał wspólnego czytania niczym dobrze zainwestowana lokata będzie procentował w przyszłości. Bo przecież najprzyjemniej jest rozwijać się razem! Odpowiednio dobrane teksty mogą stanowić remedium na indywidualne problemy emocjonalne i prowadzić do pozytywnego przewartościowania negatywnych doświadczeń uczniów. Książka może zadziałać niczym katalizator: uświadomić i naświetlić problem, by w finale poprowadzić do etapu przemiany. Uczestnicy warsztatów z elementami biblioterapii mogą rozmawiać ze sobą, „bezpiecznie” odnosząc się do przeżyć bohaterów i sytuacji, w których się znaleźli. A najważniejsze, że razem z książką po prostu przyjemnie spędza się czas. Sprzyja to dobremu samopoczuciu i umacnianiu postawy afirmatywnej wobec życia, czego Państwu i sobie życzymy. Miłej lektury!
