Sława i chwała, czyli prestiż – miecz Damoklesa
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
Spotkanie nr 1
- Prowadzący rozpoczyna zajęcia, wita się z uczestnikami i zaprasza do zabawy integracyjnej „tupacze”. Wszyscy stoją w kole. Prowadzący w wolnym tempie pokazuje, na czym polega zabawa: uczestnicy kolejno tupią nogami (pierwsza osoba tupie zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara kolejno prawą i lewą nogą, kolejna osoba po lewej stronie wykonuje ten sam ruch itd.). Po pierwszym okrążeniu dodaje się opcję podwójnego tupnięcia przez dowolnego uczestnika, co powoduje zmianę kierunku tupania. Z każdym kolejnym okrążeniem przy spiesza się tempo. Z gry kolejno odpadają uczestnicy, którzy odpadają uczestnicy, którzy pomylą nogę lub kierunek, lub zatrzymają się, zastanawiając się, co mają robić. Wygrywa osoba, która się nie pomyli do końca zabawy.
- Rozmowa z uczestnikami na temat emocji towarzyszących zabawie. Pytania:
- Czy zasady gry były jasne od początku? (gra wymagała skupienia przy pierwszych okrążeniach i poznania zasad);
- Co czuliśmy, gdy odpadaliśmy z gry? (rozczarowanie i niesprawiedliwość – a jednocześnie ulgę, że można nie brać udziału w grze);
- Co utrudniało grę? (przyspieszające tempo);
- Do czego dążyliśmy? (do zwycięstwa);
- Co nam to daje, gdy jesteśmy pierwsi, najlepsi? (prestiż, uznanie, popularność).
- Bazując na poprzednich odpowiedziach, prowadzący wprowadza uczestników do tematyki zajęć: bycia popularnym lub celebrytą. Kontynuuje rozmowę:
- Czy możemy odnieść te uczucia do naszego życia?
- Czy podejmując się jakiegoś przedsięwzięcia bez rozeznania sytuacji, czujemy się zdezorientowani, zagubieni i rozczarowani, gdy popełniamy błędy?
- Czy czasami wolimy zrezygnować niż być obserwowani czy narażeni na nieustanny stres?
- Czy popularność sprawia nam przyjemność?
- Czy zastanawialiście się kiedyś nad konsekwencjami bycia popularnym? Czy jest to łatwe?
- Prowadzący proponuje udział w sondzie ulicznej. Prezentuje materiał zamieszczony na YouTubie, podkreślając, że była ona przeprowadzona ponad 10 lat temu.
- Po obejrzeniu materiału uczestnicy parami tworzą plakaty „Zalety i wady popularności”.
- Reprezentanci grup omawiają plakaty, a następnie prowadzący zadaje pytanie, na które każdy uczestnik ma odpowiedzieć sam sobie.
- Prowadzący czyta tekst Miecz Damoklesa (całość). Uczestnicy podejmują dyskusję na temat tego, czy ten tekst jest aktualny współcześnie. Pytania:
- Czy osoby popularne i bogate mają nad sobą jakiś miecz? Co nim może być?
- Dlaczego władza i popularność fascynują?
- Prowadzący odtwarza film i pozostawia do autorefleksji uczestnikom zajęć.
- Uczestnicy zajmują miejsca przy trzyosobowych stolikach, na których przygotowane są flamastry i karty pracy. Następnie zaprasza do zabawy integracyjnej „mam, chciałbym mieć, pragnę” i prosi uczestników o przygotowanie karty pracy (Załącznik nr 1). Jest to schemat korony z trzema szczytami, na których zostały napisane trzy początki zdań: „Mam…”, „Chciałbym mieć…”, „Pragnę…”. Uczestnicy w grupach rozmawiają na temat swoich pragnień i oczekiwań i uzupełniają indywidualnie swoje korony. Prowadzący zwraca uwagę, że pragnienia dotyczą zarówno rzeczy materialnych, jak i niematerialnych.
- Omówienie informacji zamieszczonych na koronach na forum grupy.
Jakie są nasze oczekiwania wobec życia i przyszłości? Chętni uczestnicy zapisują na tablicy swoje odpowiedzi w tabeli z podziałem na rzeczy materialne i niematerialne. - Prowadzący czyta tekst Pałeczki z kości słoniowej (całość). Następnie uczestnicy w grupach wykonują wspólnie zadanie (Załącznik nr 2). W odwróconą piramidę (szczyt na dole) wpisują dowolną rzecz, której pragnienie niesie za sobą dalsze oczekiwania, i uzupełniają piramidę według przykładów z bajki. Uczestnicy prowadzą dyskusje w małych grupach, a następnie odczytują swoje przykłady.
- Prowadzący odtwarza piosenkę zespołu Frontside Mieć czy być i prosi o zwrócenie uwagi na tekst. Na jego podstawie poprowadzona zostanie dyskusja.
- Dyskusja kierowana wokół zagadnień:
- Czy we współczesnym świecie rządzi konsumpcjonizm?
- Czy pracujemy po to, żeby spełnić wszystkie nasze oczekiwania i dążenia?
- Czy są szanse na „zaspokojenie głodu”?
- Wysłuchanie fragmentu tekstu Miseczka żebraka czytanego przez prowadzącego.
- Rozmowa na temat postawy króla. Prowadzący zadaje pytania:
- Dlaczego król wykazał życzliwość wobec żebraka?
- Jak się poczuł, gdy żebrak zwątpił w jego umiejętność zaspokajania potrzeb innych?
- Czego obawiał się król?
- Co doprowadziło go do pokory?
- Jak odniesiecie się do prawdy przekazanej w tej bajce, że ludzka czaszka ulepiona jest ze wszystkich pragnień człowieka, zawsze niezaspokojonych i nienasyconych – dlatego jest wiecznie pusta?
- Zadanie przez prowadzącego pytań do autorefleksji na podstawie dalszej części przeczytanego teksu W pracowni filozofa po wcześniejszym wyjaśnieniu, że słowo „bóg” nie jest związane z żadną religią – ma oznaczać stwórcę, istnienie wyższe. Zachęcenie do dyskusji w grupie rówieśniczej i w domu.
Spotkanie nr 2
- Po powitaniu uczestnicy siadają w kręgu. Prowadzący przypomina zasady pracy metodą map myśli, a następnie dokonuje podziału na zespoły pięcioosobowe, licząc kolejno do pięciu. Na stolikach znajdują się duże arkusze papieru z umieszczonymi fotografiami pięknego krajobrazu. Uczestnicy oglądają je, a następnie uczestniczą w ćwiczeniu przeprowadzonym na ich podstawie.
- Gra w skojarzenia. Prowadzący wyjaśnia zasady polegające na wymienieniu skojarzeń związanych ze słowem wypowiedzianym przez poprzednika, przykładowo: szkoła – nauczyciel – dziennik – gazeta. Rozpoczyna prowadzący od słowa „wzgórza”. Podsumowanie polega na zwróceniu uwagi na różnorodność skojarzeń każdego człowieka.
- Prowadzący czyta pierwszą część rozdziału Popatrz. Następuje krótka rozmowa na temat treści. Pytania:
- Jak myślicie: co widzi syn bogacza, a co syn biedaka?
- Jakie przesłania do synów możemy odczytać w wypowiadanych słowach?
- Uczestnicy w trzech grupach wykonują mapy myśli.
- Grupa 1: Jak będzie wyglądać przyszłość syna bogacza, który usłyszał: „To wkrótce będzie twoje”?
- Grupa 2: Jak będzie wyglądać przyszłość syna biedaka?
- Grupa 3: Dokonaj wyboru – kim chciałbyś być: synem bogacza czy biedaka, pa- miętając o zobowiązaniach wobec ojców na podstawie danych przesłań? Prowadzący w trakcie pracy w grupach zwraca uwagę na konieczność dbania o majątek, ochronę, rozwój osobisty, troskę o codzienny byt, a także na wnioski z poprzednich zajęć i na wolność wyboru drogi życiowej. Celem rozmów w grupach jest wskazanie na zalety wyboru złotego środka i niepopadania w skrajności, jednak treść ta przekazywana jest w formie niedomówień, aby uczestnicy samodzielnie wyciągnęli wnioski.
- Prowadzący odtwarza piosenkę Marka Jackowskiego W życiu trzeba zawsze być wolnym.
- Dyskusja na temat tego, co to znaczy być wolnym. Czy pieniądze nas ograniczają, czy dają wolność? Zwrócenie uwagi, że powiązania ze światem materialnym mogą nas ograniczać, jednak wolność nie polega na łamaniu wszelkich ograniczeń, a wolność jednego człowieka nie może naruszać wolności i szczęścia drugiego człowieka.
- Prowadzący odczytuje drugą część rozdziału Popatrz i pozostawia pytania do autorefleksji, wyświetlając je kolejno na tablicy w formie prezentacji.
- Ewaluacja zajęć: uczestnicy tworzą kule z papieru i wychodząc z biblioteki, wrzucają do odpowiedniego kosza z napisem „MIEĆ” lub „BYĆ”.
