System awansu zawodowego od 1 września 2022 r.

System awansu zawodowego przed 1 września 2022 r.

Awans nauczyciela początkującego na stopień nauczyciela mianowanego – terminy

Ustawa z 5 sierpnia 2022 r. w sprawie zmiany ustawy – Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1730) wprowadziła nowy system awansu zawodowego nauczycieli. Od tego momentu nauczyciel rozpoczynający pracę w zawodzie nie ma stopnia awansu zawodowego i jest nauczycielem początkującym odbywającym przygotowanie do zawodu, jeśli jest zatrudniony na co najmniej 1/2 etatu i ma pełne kwalifikacje.

Długość okresu przygotowania do zawodu – nauczyciel zatrudnionypo 31 sierpnia 2022 r.

Pierwszym i obowiązkowym stopniem awansu jest stopień nauczyciela mianowanego. Nauczyciel początkujący może go osiągnąć po 3 latach i 9 miesiącach (nauczyciel ze stopniem naukowym doktora – po 2 latach i 9 miesiącach)¹ pracy w szkole, przedszkolu lub placówce. Do czasu przygotowania do zawodu nie są wliczane nieobecności trwające nieprzerwanie dłużej niż 30 dni oraz urlopy inne niż urlop wypoczynkowy.

Długość okresu przygotowania do zawodu – nauczyciel zatrudniony przed 1 września 2022 r.

Jeżeli nauczyciel był zatrudniony w szkole przed 1 września 2022 r. i nie uzyskał stopnia nauczyciela kontraktowego, to do jego okresu odbywania przygotowania do zawodu wlicza się okres dotychczasowego zatrudnienia w szkole, przedszkolu lub placówce w wymiarze co najmniej 1/2 etatu i zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami, z wyłączeniem okresów nieobecności nauczyciela w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni (z wyjątkiem urlopu wypoczynkowego).

W przypadku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy ww. okres wliczany do okresu przygotowania nauczyciela nie może być dłuższy niż 3 lata. Jeśli nauczyciel odbywa staż, który trwa 2 lata i 9 miesięcy, to okres wliczany nie może być dłuższy niż 2 lata.

Jak wynika z przepisów, przygotowanie do zawodu trwa co do zasady 3 lata i 9 miesięcy. Jeśli nauczyciel wcześniej pracował w placówce oświatowej na 1/2 etatu zgodnie z kwalifikacjami i nie uzyskał stopnia awansu, to czas ten może być skrócony nawet o 3 lata (z wyłączeniem dłuższych nieobecności).

Awans nauczyciela mianowanego na stopień nauczyciela dyplomowanego – terminy

Po uzyskaniu stopnia nauczyciela mianowanego i po przepracowaniu w placówce oświatowej co do zasady 5 lat i 9 miesięcy nauczyciel może złożyć wniosek o powołanie komisji kwalifikacyjnej w kuratorium oświaty i tam starać się o stopień nauczyciela dyplomowanego. Warunkiem jest uzyskanie co najmniej bardzo dobrej oceny pracy. W tym przypadku do wymienionego okresu pracy również nie wlicza się nieobecności trwającej nieprzerwanie dłużej niż 30 dni (poza urlopem wypoczynkowym).

Przepis przejściowy (art. 12 ust. 1 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. w sprawie zmiany ustawy – Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw) pozwala nauczycielom mianowanym, którzy do 31 sierpnia 2022 r. nie rozpoczęli stażu i nie uzyskali stopnia nauczyciela dyplomowanego, na skrócenie okresu przepracowania od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego o 2 lata, czyli do 3 lat i 9 miesięcy.

A zatem nauczyciel mianowany, który ten stopień otrzymał co najmniej 3 lata i 9 miesięcy wcześniej, może wystąpić do dyrektora o ocenę pracy (co najmniej bardzo dobrą z ostatnich 3 lat pracy), spełnić wymagania na stopień nauczyciela dyplomowanego i przystąpić do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego nawet w lipcu 2023 r.

Nauczyciel mianowany, który ma stopień naukowy, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 4 lat i 9 miesięcy od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego.

Awans na stopień nauczyciela dyplomowanego rozpoczęty przed 1 września 2022 r.

Nauczyciele mianowani, którzy 1 września 2022 r. byli w trakcie odbywania stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, kończą staż według dotychczasowych przepisów². Realizują więc zadania z planu rozwoju, na zakończenie stażu piszą do dyrektora sprawozdanie i otrzymują ocenę dorobku zawodowego. Jeśli jest ona pozytywna, to składają wniosek i dokumentację do kuratorium oświaty o powołanie komisji kwalifikacyjnej na stopień nauczyciela dyplomowanego.

Awans nauczyciela kontraktowego na stopień nauczyciela mianowanego – terminy

W nowym systemie awansu zawodowego (od 1 września 2022 r.) nauczyciele mają tylko dwa stopnie: nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany. Wcześniej były trzy stopnie awansu: nauczyciel kontraktowy, mianowany i dyplomowany.

W ustawie z 5 sierpnia 2022 r. w sprawie zmiany ustawy – Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw są przepisy przejściowe, które regulują kwestie dostosowania starych zasad do nowych przepisów. Przejściowe przepisy dotyczą również nauczycieli kontraktowych, którzy nie rozpoczęli stażu lub są w trakcie stażu na stopień nauczyciela mianowanego.

Zasada ogólna jest taka: nauczyciel kontraktowy, który 1 września 2022 r. był w trakcie stażu, oraz ten, który stażu nie rozpoczął, odbywa staż według dotychczasowych przepisów³.

Oznacza to, że muszą upłynąć 2 lata od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, po czym nauczyciel musi napisać (1 września) wniosek o rozpoczęcie stażu i dołączyć do niego plan rozwoju zawodowego. W konsekwencji dyrektor musi wyznaczyć opiekuna stażu. Nauczyciel realizuje zadania wynikające z § 7 ust. 2 pkt 1-8 rozporządzenia MEN z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Następnie, po napisaniu sprawozdania po zakończeniu stażu, otrzymuje od dyrektora ocenę dorobku zawodowego. Jeśli jest ona pozytywna, to nauczyciel ubiegający się o awans może złożyć wniosek wraz z dokumentacją do organu prowadzącego o powołanie komisji egzaminacyjnej. W ten sposób można uzyskać stopień nauczyciela mianowanego najpóźniej do 31 sierpnia 2027 r.

Przepisy przejściowe z art. 10 ust. 2 ustawy z 5 sierpnia 2022 r. w sprawie zmiany ustawy – Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw pozwalają nauczycielom kontraktowym skrócić staż (2 lata i 9 miesięcy) o rok. Dlatego dla nauczycieli rozpoczynających staż np. 1 września 2022 r. (i w kolejnych latach) staż będzie trwał tylko rok i 9 miesięcy. Ze skrócenia stażu o rok skorzystają również nauczyciele kontraktowi, którzy rozpoczęli staż 1 września 2021 r. (muszą oni dokonać zmian w planie rozwoju ze względu na krótszy okres realizacji zadań).

Przepisy przejściowe obejmują również nauczycieli, którzy odbyli staż na stopień nauczyciela kontraktowego trwający 12 miesięcy (np. od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2019 r.). Mogą oni odbyć staż na mianowanie trwający tylko 9 miesięcy (np. od 1 września 2022 r. do 31 maja 2023 r.).

Przygotowanie do zawodu nauczyciela

Schemat działań nauczyciela początkującego w czasie przygotowania do zawodu

Cechą charakterystyczną nowego systemu awansu jest powiązanie go z oceną pracy oraz zmniejszenie niezbędnej dokumentacji. Nauczyciel początkujący zatrudniony zgodnie z kwalifikacjami na przynajmniej 1/2 etatu nie składa do dyrektora wniosku i planu rozwoju ani sprawozdania. Przygotowanie do zawodu może zacząć w każdym terminie i skończyć po przepracowaniu określonego czasu (co do zasady są to 3 lata i 9 miesięcy). Nauczyciel może sobie zaliczyć okres wcześniej przepracowany w placówce oświatowej (co najmniej na 1/2 etatu zgodnie z kwalifikacjami).

Zadania nauczyciela w trakcie przygotowania do zawodu

Zadania nauczyciela w trakcie odbywania przygotowania do zawodu zawarte są w § 2 ust. 1 rozporządzenia MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2022 r. poz. 1914). Nauczyciel:

1. poznaje organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły;
2. prowadzi powierzone mu zajęcia i uczestniczy w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły
3. wynikających z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego;
4. obserwuje zajęcia prowadzone przez mentora lub innego nauczyciela;
5. doskonali kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, w szczególności w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych;
6. przeprowadza zajęcia w drugim i ostatnim roku przygotowania do zawodu;
7. dokonuje ewaluacji własnej pracy i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia dalszej pracy;
8. dzieli się wiedzą z innymi nauczycielami w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego.

Przepisy prawa nie nakazują nauczycielowi przygotowującemu się do zawodu dokumentować w szczególny sposób realizacji zadań.

Dla celów awansowych nie trzeba dokumentować przygotowania do zawodu. W związku z wykonywaniem zadań nauczyciela powstaje zwyczajna, szkolna dokumentacja, np.: zapisy w dzienniku biblioteki, scenariusze lekcji bibliotecznych obserwowanych przez mentora, scenariusze imprez czytelniczych, karty pracy, dokumentacja zdjęciowa publikowana na stronie placówki czy w mediach społecznościowych, plan pracy koła bibliotecznego.

Z przeprowadzonych zajęć w drugim i ostatnim roku przygotowania do zawodu pozostaną np. scenariusze zajęć, wykorzystywane pomoce dydaktyczne, kwestionariusze ankiet dla uczniów wraz z wynikami (ewaluacja własnej pracy). Z dzielenia się wiedzą z innymi nauczycielami pozostaną treść referatu czy wykorzystane w pracy warsztatowej ćwiczenia. Zmiany w awansie wiązały się z odbiurokratyzowaniem i przepisy prawa nie wskazują na konieczność tworzenia dodatkowej dokumentacji.

Zadania mentora

Nauczycielowi odbywającemu przygotowania do zawodu dyrektor przydziela mentora spośród nauczycieli mianowanych i dyplomowanych. W placówkach publicznych mentorem nie może być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze.

Zadaniem mentora jest:

1. wspieranie na bieżąco nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym zapoznanie go z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz innymi dokumentami obowiązującymi w szkole;
2. udzielanie nauczycielowi pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego;
3. dzielenie się z nauczycielem wiedzą i doświadczeniem w zakresie niezbędnym do efektywnej realizacji obowiązków nauczyciela;
4. umożliwienie nauczycielowi obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć oraz omawianie z nim tych zajęć;
5. obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z tym nauczycielem;
6. inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych.

W powyższych zadaniach mentora nacisk położony jest na praktyczne wspieranie nauczyciela początkującego. Dlatego zasadne jest przydzielenie nauczycielowi bibliotekarzowi mentora, który wprowadzi go w obowiązki związane z biblioteką: stosowane oprogramowanie, regulaminy wypożyczeń i korzystania ze sprzętu multimedialnego, niezbędną dokumentację (plany pracy, sprawozdania) itp.

Mentor powinien się dzielić wiedzą i doświadczeniem oraz inspirować do wyzwań zawodowych. Nauczyciela początkującego najprościej jest włączyć w mentorskie działania czytelnicze, żeby mógł obserwować, jak są one organizowane, i ewentualnie wprowadzać swoje pomysły. Z czasem początkujący bibliotekarz powinien wykazać się własną inicjatywą, prowadząc lekcje biblioteczne i różne akcje promujące czytelnictwo.

Ponieważ nauczyciel bibliotekarz ma wspierać proces nauczania i wychowania, koniecznie musi nawiązać współpracę z nauczycielami przedmiotowymi i włączyć się w szkolne działania edukacyjne, profilaktyczne i wychowawcze. Powinien również korzystać z form doskonalenia zawodowego, aby rozwijać swój warsztat i poszerzać zakres pracy szkoły.
Przepisy prawa nie określają sposobu dokumentowania współpracy nauczyciela początkującego z mentorem. Można się zastanowić nad przygotowaniem scenariuszy do lekcji obserwowanych przez mentora lub kart obserwacji lekcji u nauczyciela początkującego. Takie dokumenty ułatwiają omawianie zajęć i formułowanie wniosków. To jednak pozostaje do wewnętrznego ustalenia między nauczycielem a mentorem.

Liczba obserwacji nie jest określona, więc to też może być element do ustalenia w ramach współpracy nauczyciela z mentorem i/lub dyrektorem. Może więc powstać harmonogram takich obserwacji, aby odbywały się one harmonijnie i zgodnie z potrzebami. Czasem wystarczy umowa ustna i nie ma potrzeby tworzenia dokumentu.
Ponieważ mentor powinien napisać pisemną opinię o pracy nauczyciela początkującego, może lepiej robić notatki z realizowanych zadań, żeby mieć materiał do napisania opinii (obejmujące terminy, tematy, metody pracy na zajęciach prowadzonych przez nauczyciela, najważniejsze imprezy i przedsięwzięcia realizowane w czasie przygotowania do zawodu). Może również zobowiązać nauczyciela początkującego do notowania najważniejszych przedsięwzięć oraz terminów obserwacji zajęć.

Prowadzenie zajęć i ocena pracy oraz opinia komisji

W nowym systemie awansu przewidziane jest prowadzenie zajęć przez nauczyciela początkującego z udziałem obserwatorów lub komisji powołanej przez dyrektora. Jakie zajęcia może zaprezentować nauczyciel bibliotekarz? Na pewno lekcje biblioteczne, zajęcia pozalekcyjne, np. w ramach koła bibliotecznego, zajęcia w ramach projektów edukacyjnych, godzin wychowawczych, godzin dostępności. Mogą to też być konkursy czytelnicze, akcje promujące księgozbiór, akcje charytatywne, społeczne itp.

Nauczyciel musi zwrócić uwagę, żeby podczas wybranych do pokazania zajęć obserwatorzy lub komisja mogli ocenić wskazane w przepisach prawa elementy, takie jak: poprawność merytoryczna, zastosowane formy i metody pracy, realizacja celu zajęć, wykorzystanie narzędzi multimedialnych, indywidualizacja nauczania, reagowanie w zmieniającej się sytuacji, komunikacja z uczniem oraz kultura osobista. Nie każda impreza zorganizowana przez bibliotekarza pozwala na wystąpienie wskazanych elementów. Dlatego warto kwestię doboru zajęć do obserwacji przemyśleć, uzgodnić z mentorem i/lub dyrektorem.

Przebieg przygotowania do zawodu opisany jest w rozporządzeniu MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

W drugim roku przygotowania do zawodu nauczyciela, przed dokonaniem oceny pracy, nauczyciel jest obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze co najmniej 1 godz., w obecności:

1. dyrektora szkoły;
2. mentora;
3. doradcy metodycznego albo nauczyciela-konsultanta, albo przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny, albo nauczyciela dyplomowanego, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, zatrudnionego w tej samej lub innej szkole.

Po obserwacji należy omówić zajęcia prowadzone przez nauczyciela. Następnie dyrektor w ciągu 3 miesięcy dokonuje oceny pracy, zgodnie z dziewięcioma obowiązkowymi kryteriami oraz dwoma dodatkowymi, zawartymi w Rozporządzeniu MEiN z 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczyciela (Dz.U. z 2022 r. poz. 1822).

Obowiązkowe kryteria oceny pracy nauczyciela

Obowiązkowe kryteria oceny pracy nauczyciela obejmują:

1. poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
2. dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki;
3. znajomość praw dziecka, w tym praw określonych w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. poz. 526, z 2000 r. poz. 11 oraz z 2013 r. poz. 677), ich realizację oraz kierowanie się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie z poszanowaniem jego godności osobistej;
4. wspieranie każdego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego, w jego rozwoju oraz tworzenie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego;
5. kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw: obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela;
6. współpracę z innymi nauczycielami w zakresie wynikającym z realizowanych przez szkołę zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz zadań statutowych;
7. przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań obowiązujących w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony;
8. poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia zawodowego;
9. współpracę z rodzicami.

Dodatkowe kryteria oceny pracy nauczyciela:

Dodatkowe kryteria oceny pracy nauczyciela obejmują:

1. planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających ze specyfiki szkoły i zajmowanego stanowiska, z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia, w tym narzędzi multimedialnych i informatycznych, dostosowanych do specyfiki prowadzonych zajęć;
2. diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia oraz indywidualizowanie pracy z uczniem;
3. analizowanie własnej pracy, wykorzystywanie wniosków wynikających z tej analizy do doskonalenia procesu dydaktyczno-wychowawczego i opiekuńczego oraz osiąganie pozytywnych efektów pracy;
4. wykorzystywanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia zawodowego;
5. realizowanie innych zajęć i czynności, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, zwanej dalej „ustawą – Karta Nauczyciela”, w tym udział w przeprowadzaniu egzaminów, o których mowa w art. 42 ust. 2b pkt 2 ustawy – Karta Nauczyciela, i prowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 42 ust. 2f ustawy – Karta Nauczyciela;
6. podejmowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych, programowych lub metodycznych w prowadzeniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
7. pobudzanie inicjatyw uczniów przez inspirowanie ich do działań w szkole i środowisku pozaszkolnym oraz sprawowanie opieki nad uczniami podejmującymi te inicjatywy;
8. prowadzenie oraz omawianie zajęć otwartych dla nauczycieli lub rodziców;
9. realizowanie powierzonych funkcji lub innych zadań zleconych przez dyrektora szkoły;
10. umiejętność rozwiązywania konfliktów wśród uczniów;
11. umiejętność rozpoznawania i stosowania komunikacji niewerbalnej oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych;
12. opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych lub innych programów wynikających ze specyfiki szkoły lub zajmowanego stanowiska, z uwzględnieniem potrzeb uczniów;
13. przeprowadzanie ewaluacji działań wynikających z pełnionej funkcji lub zadań związanych z oświatą realizowanych poza szkołą oraz wykorzystywanie jej wyników do podnoszenia jakości pracy szkoły;
14. współpracę z Centralną Komisją Egzaminacyjną lub okręgową komisją egzaminacyjną, w szczególności w charakterze egzaminatora, autora zadań lub recenzenta, placówkami doskonalenia nauczycieli lub uczelniami w zakresie opieki nad studentami odbywającymi praktyki pedagogiczne;
15. inne szczególne osiągnięcia nauczyciela wynikające z jego pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.

Rada rodziców oraz mentor mogą przedstawić pisemną opinię o pracy nauczyciela początkującego (nieprzedstawienie jej nie wstrzymuje procedury oceny pracy). Jeśli ocena jest co najmniej dobra, można kontynuować przygotowanie do zawodu.

Jeśli nauczyciel uzyskał negatywną ocenę pracy, nie może być ponownie zatrudniony w tej samej szkole do czasu uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.

Po podjęciu zatrudnienia w innej szkole nauczyciel odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy, do którego nie wlicza się okresu dotychczas odbytego przygotowania do zawodu nauczyciela.

W ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciel początkujący ponownie podlega procedurze oceny pracy. Jeśli ocena jest co najmniej dobra, jest obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze 1 godz., w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły. (Jeśli otrzymał negatywną ocenę pracy, po podjęciu zatrudnienia w innej szkole odbywa dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i 9 miesięcy).

Komisja Opiniująca

W skład komisji opiniującej zajęcia wchodzą:

1. dyrektor szkoły, jako przewodniczący komisji;
2. ekspert z listy ekspertów albo nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony na stanowisku psychologa, pedagoga lub pedagoga specjalnego, w tej samej lub innej szkole;
3. doradca metodyczny albo nauczyciel-konsultant, albo przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, albo nauczyciel dyplomowany, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, zatrudniony w tej samej lub innej szkole.

Na wniosek nauczyciela w pracach komisji może brać również udział w charakterze obserwatora przedstawiciel związku zawodowego.

Komisja omawia z nauczycielem zajęcia, odnosząc się do:

• poprawności merytorycznej zajęć;
• realizacji celu zajęć;
• umiejętności nauczyciela, w szczególności w zakresie elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację na zajęciach;
• kultury osobistej;
• komunikacji werbalnej i pozawerbalnej między uczniem a nauczycielem;

Następnie członkowie komisji przeprowadzają z nauczycielem rozmowę dotyczącą:

• zastosowanych przez nauczyciela metod i form pracy;
• indywidualizacji nauczania.

W trakcie tej rozmowy nauczyciel wykonuje zadanie wskazane przez komisję z użyciem narzędzi multimedialnych, o ile narzędzia takie nie były wykorzystane w trakcie obserwowanych zajęć.

Zadanie takie musi być powiązane z wykonywaną pracą i w przypadku nauczyciela bibliotekarza może polegać na: praktycznym wykorzystaniu oprogramowania bibliotecznego i systemu do katalogowania książek, umieszczeniu informacji w mediach społecznościowych lub na stronie szkoły, zbudowaniu pytania w aplikacji Kahoot! (lub innej, którą nauczyciel wykorzystuje w pracy: Padlet, Learning Apps), stworzeniu karty pracy lub notatki do gazetki szkolnej, podziękowania, dyplomu za udział w konkursie, fragmentu prezentacji o autorze itp. Musi to być zadanie o charakterze praktycznym wykonane przed komisją.

Po omówieniu zajęć i przeprowadzeniu rozmowy z nauczycielem komisja wydaje opinię. Opinia może być pozytywna albo negatywna i jest ustalana na podstawie liczby punktów przyznanych przez poszczególnych członków. Każdy ocenia przeprowadzone przez nauczyciela zajęcia, przyznając łącznie za wszystkie kryteria punkty według skali od 0 do 10. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez poszczególnych członków komisji oblicza się średnią arytmetyczną punktów.

Nauczyciel uzyskał pozytywną opinię o przeprowadzonych zajęciach, jeżeli średnia arytmetyczna otrzymanych punktów wynosi co najmniej 5 pkt. Opinia jest sporządzana na piśmie.

Jeśli nauczyciel początkujący otrzyma negatywną opinię komisji, to w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania może złożyć do dyrektora szkoły wniosek o ponowne przeprowadzenie zajęć, w wymiarze 1 godz., w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły. W przypadku kolejnej negatywnej opinii nauczyciel odbywa dodatkowe przygotowanie do zawodu w wymiarze roku i 9 miesięcy.

Egzamin na stopień nauczyciela mianowanego

Terminy

Dokumentacja

Nauczyciel początkujący, który odbył przygotowanie do zawodu, otrzymał pozytywną opinię komisji obserwującej lekcję oraz co najmniej dobrą ocenę pracy w ostatnim roku przygotowania do zawodu, może złożyć wniosek do organu prowadzącego o powołanie komisji egzaminacyjnej. Do wniosku należy dołączyć:

• kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe poświadczone przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem;
• zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające informację o odbyciu przez nauczyciela przygotowania do zawodu nauczyciela, wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w okresie odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela;
• kopię karty oceny pracy zawierającą ocenę poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem;
• kopię pozytywnej opinii o przeprowadzonych zajęciach, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem

Wymagania sprawdzane na egzaminie

Zakres wymagań, których spełnianie jest sprawdzane przez komisję egzaminacyjną (§ 6 rozporządzenia MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli), obejmuje:

1. znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela;
2. umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w szczególności realizację podstawy programowej;
3. umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów i indywidualizowania nauczania;
4. umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki;
5. znajomość środowiska uczniów oraz umiejętność uwzględniania w swojej pracy problematyki środowiska lokalnego i współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych;
6. umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych.

Egzamin

O terminie i miejscu przeprowadzenia egzaminu powiadamia się nauczyciela co najmniej 7 dni przed dniem posiedzenia komisji egzaminacyjnej, w której skład wchodzą:

• Przedstawiciel organu prowadzącego;
• przedstawiciel organu nadzoru;
• dyrektor placówki;
• dwóch ekspertów posiadających kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole tego samego typu co szkoła, w której nauczyciel jest zatrudniony, z których co najmniej jeden, w miarę możliwości, naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć.

Komisja egzaminacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków.

Komisja egzaminacyjna zapoznaje się z opinią o przeprowadzonych zajęciach, oceną pracy nauczyciela i przeprowadza egzamin, podczas którego nauczyciel:

1. odpowiada na pytania członków komisji egzaminacyjnej dotyczące wymagań (pkt 1-6);
2. wykazuje się umiejętnością rozwiązania wskazanego przez komisję egzaminacyjną problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem przepisów prawa (w trakcie egzaminu zapewnia się nauczycielowi dostęp do aktów prawnych).

Każdy z członków komisji egzaminacyjnej ocenia spełnienie przez nauczyciela wymagań, przyznając łącznie za wszystkie wymagania punkty według skali od 0 do 10. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez poszczególnych członków komisji egzaminacyjnej oblicza się średnią arytmetyczną punktów, z tym że jeżeli liczba członków komisji egzaminacyjnej jest większa niż 3, odrzuca się jedną najwyższą i jedną najniższą ocenę punktową. Nauczyciel zdał egzamin przed komisją egzaminacyjną, jeżeli średnia arytmetyczna otrzymanych punktów wynosi co najmniej 7. Po zdaniu egzaminu nauczyciel otrzymuje akt nadania stopnia nauczyciela mianowanego.

Pytania komisji. Członkowie komisji egzaminacyjnej zapoznają się z dokumentacją nauczyciela i zadają mu pytania związane z wymaganiami (§ 6 rozporządzenia MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli). Liczba pytań nie jest nigdzie ustalona, nie każdy członek komisji musi zadań pytanie, pytania nie muszą dotyczyć każdego wymagania.

Najczęściej padają trzy-cztery pytania od ekspertów i przedstawiciela nadzoru pedagogicznego oraz pytanie od przewodniczącego komisji (oczywiście pytań może być więcej).

Dyrektor szkoły bardzo często nie zadaje pytania, bo pracę nauczyciela zna na co dzień. Zadawane pytania muszą odnosić się do wymagań i być powiązane z przedstawioną przez nauczyciela dokumentacją.

Jeśli nauczyciel w opinii i ocenie pracy ma informacje np. o akcjach czytelniczych, to można zadać pytania np.:

• Jakie działania podjęła pani w celu promocji czytelnictwa i jakie przyniosły efekty?
• Która z prowadzonych akcji czytelniczych przyniosła pani zdaniem najlepsze efekty?
• Jakie były cele akcji „Czytanie dodaje skrzydeł”?
• Jak motywowała pani uczniów do udziału w projekcie edukacyjnym: „Lekturki spod chmurki”? Jakie efekty przyniosła realizacja zadań?

Jeśli bibliotekarz prowadził lekcje z uczniami i współpracował z nauczycielami, to pytania mogą być następujące:

• Jakie metody pracy z uczniami stosuje pani na zajęciach bibliotecznych? Które są najskuteczniejsze?
• Jak dokonuje pani ewaluacji swoich zajęć, jakie wnioski pani wyciągnęła?
• W jaki sposób wspiera pani nauczycieli w realizacji podstawy programowej/ w działaniach wychowawczych/profilaktycznych?
• W jaki sposób indywidualizuje pani pracę z uczniami w bibliotece i na zajęciach?
• Jak wspomaga pani wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów, współpracując z wychowawcami i rodzicami?

W zakresie znajomości środowiska uczniów można zapytać:

• Jak rozpoznaje pani potrzeby czytelnika?
• W jaki sposób dobiera pani nowy księgozbiór?
• Na czym polega współpraca z rodzicami uczniów?
• Jakie imprezy kulturalne o zasięgu lokalnym pani organizuje?
• Jak włącza się pani w realizację programu wychowawczo-profilaktycznego?

Na egzaminie bibliotekarz musi się wykazać umiejętnością rozwiązania wskazanego problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem przepisów prawa. Problemy również muszą wynikać i być powiązane z wykonywaną pracą.

Oto kilka przykładów:

• Jakie działania i na podstawie jakich przepisów prawa należy podjąć, kiedy do biblioteki przyjdzie dziecko ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi (np. niedosłyszące)?
• Jakie działania należy podjąć, kiedy dostrzeże pani cyberprzemoc/ problemowe korzystanie ze smartfona, komputera? Na podstawie jakich przepisów prawa?
• Jakie działania i na podstawie jakich przepisów prawa zorganizuje pani wycieczkę do biblioteki miejskiej?
• Jakie działania podejmuje pani, kiedy uczeń zagubi/zniszczy wypożyczoną książkę? Na podstawie jakich przepisów prawa?

Nauczyciel po zdaniu egzaminu otrzymuje odpowiednie zaświadczenie, a następnie akt nadania stopnia nauczyciela mianowanego (czasem odbiera go w urzędzie, a czasem akt jest uroczyście wręczany na posiedzeniu rady pedagogicznej).

Komisja kwalifikacyjna na stopień nauczyciela dyplomowanego

Nauczyciel, który przed 1 września 2022r. otrzymał stopień nauczyciela mianowanego i nie rozpoczął stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, kolejny stopień awansu uzyskuje wg „nowych” przepisów. (obowiązujących od 1 września 2022r.). Musi przepracować 3 lata i 9 miesięcy od dnia mianowania oraz otrzymać ocenę pracy za okres ostatnich 3 lat (na swój wniosek do dyrektora). Kryteria oceny są takie same jak w przypadku nauczyciela początkującego – dziewięć obowiązkowych oraz jedno kryterium dodatkowe wybrane przez dyrektora i jedno wybrane przez nauczyciela. Jeśli ocena pracy jest co najmniej bardzo dobra, nauczyciel mianowany może złożyć wniosek wraz z dokumentami do kuratorium oświaty o powołanie komisji kwalifikacyjnej.

Dokumentacja

W § 5 rozporządzenia MEiN z dnia 6 września 2022 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli wymienione są dokumenty, które powinny być dołączone do wniosku złożonego w kuratorium oświaty. Są to:

1. kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe i kopia aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, poświadczone przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem;
2. zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające:
   
   1. informację o wymiarze zatrudnienia nauczyciela i nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć, w okresie, o którym mowa w art. 9ca ust. 6 albo 7 ustawy, a w przypadku nieuzyskania akceptacji komisji kwalifikacyjnej – także w okresie, o którym mowa w art. 9g ust. 8 ustawy, wraz ze wskazaniem wszystkich szkół, w których nauczyciel pracował,
   2. w przypadku nauczyciela spełniającego warunek, o którym mowa w art. 9ca ust. 7 ustawy – także informację o przyczynie skrócenia okresu pracy w szkole;
3. kopię karty oceny pracy zawierającą ocenę, o której mowa w art. 9b ust. 1a pkt 3 ustawy, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem;
4. opis i analizę sposobu realizacji wymagań, o których mowa w § 7 ust. 1, wraz ze wskazaniem w szczególności uzyskanych efektów, podpisane przez nauczyciela czytelnym podpisem; dokument obejmuje nie więcej niż cztery strony w formacie A4.

Wymagania

Zakres wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów, których spełnianie jest sprawdzane przez komisję kwalifikacyjną w postępowaniu kwalifikacyjnym na stopień nauczyciela dyplomowanego, o których mowa w art. 9b ust. 1a pkt 4 ustawy, obejmuje:

1. doskonalenie warsztatu pracy, w tym w zakresie stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej, oraz pogłębianie wiedzy i umiejętności w celu podnoszenia jakości pracy szkoły;
2. umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie:
   
   1. zajęć otwartych, w szczególności dla nauczycieli odbywających przygotowanie do zawodu, lub
   2. zajęć w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć dla nauczycieli;
3. umiejętność wykorzystywania w pracy metod aktywizujących ucznia oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych sprzyjających procesowi uczenia się;
4. realizowanie co najmniej jednego z następujących zadań:
   
   1. wykonywanie zadań mentora, opiekuna praktyk pedagogicznych, społecznego kuratora sądowego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej, rzeczoznawcy do spraw podręczników, konsultanta Centrum Edukacji Artystycznej, wolontariusza wykonującego świadczenia na rzecz stowarzyszenia lub innej organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły, instruktora harcerstwa lub innych zadań służących podniesieniu jakości pracy szkoły lub wykonywanych na rzecz dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub zagrożonych wykluczeniem społecznym,
   2. opracowanie i wdrożenie innowacji lub działań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych z oświatą, w tym podejmowanie działań w ramach realizowanego w szkole eksperymentu pedagogicznego,
   3. opracowanie podręcznika lub autorskiej pracy z zakresu oświaty lub rozwoju dziecka opublikowanej w czasopiśmie branżowym lub w formie innej zwartej publikacji,
   4. prowadzenie cyklicznych zajęć szkoleniowych dla nauczycieli lub rodziców uczniów, o ile nie należą one do obowiązków nauczyciela, w tym z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość,
   5. przeprowadzanie i analizowanie badań naukowych z zakresu oświaty, w szczególności związanych ze specyfiką i potrzebami szkoły, oraz wykorzystywanie wyników tych badań do podnoszenia jakości pracy szkoły.

Jak widać, nauczyciel mianowany starający się o stopień nauczyciela dyplomowanego musi dokonać opisu i analizy trzech obowiązkowych wymagań (pkt 1-3) oraz jednego wybranego z pkt 4. Opisy wraz z efektami mają zająć nie więcej niż cztery strony w formacie A4. Na każdej stronie można opisać (a raczej wymienić) działania wskazujące na realizację danego wymagania i zakończyć ten opis wskazaniem efektów. Opis przyda się nauczycielowi do przygotowania prezentacji dorobku zawodowego, którą trzeba będzie omówić na posiedzeniu komisji. Cały dokument należy opatrzyć własnoręcznym podpisem. Przedstawione działania powinny obejmować okres od uzyskania mianowania.

Przebieg komisji

§ 11. 1. Komisja kwalifikacyjna zapoznaje się z oceną pracy nauczyciela oraz opisem i analizą sposobu realizacji wymagań, o których mowa w § 7 ust. 1, a także przeprowadza rozmowę z nauczycielem, podczas której nauczyciel:

1. dokonuje prezentacji dorobku zawodowego;
2. odpowiada na pytania członków komisji kwalifikacyjnej dotyczące zrealizowanych zadań lub podjętych działań na rzecz oświaty oraz ich efektów w zakresie wymagań, o których mowa w § 7 ust. 1.2. W trakcie rozmowy, o której mowa w ust. 1, zapewnia się nauczycielowi dostęp do aktów prawnych oraz umożliwia się dokonanie prezentacji, o której mowa w ust. 1 pkt 1.

Prezentacja ustna. Nauczyciele mianowani, którzy będą uzyskiwali dyplomowanie według „nowych” przepisów, muszą również przygotować ustną prezentację, w której omówią najważniejsze działania składające się na dorobek zawodowy.

Ponieważ przepisy nie określają, jak ma wyglądać ta prezentacja, nauczyciel może zdecydować, czy chce omówić działania, opierając się na wymaganiach, czy skupić się
na przedsięwzięciach najbardziej efektywnych (większość działań podjętych przez nauczyciela będzie wymieniona w opisie i analizie). Zadaniem komisji jest stwierdzenie, czy nauczyciel spełnia wymagania, więc uporządkowanie ich zgodnie z wymaganiami z § 7 jest uzasadnione.

Trzeba pamiętać, że członkowie komisji będą mieli informację o działaniach nauczyciela z oceny pracy dokonanej przez dyrektora za ostatnie 3 lata. Dlatego w prezentacji raczej trzeba pokazać działania szczególnie ważne, innowacyjne, efektywne. Nauczyciele przygotowywali podobną prezentację na egzamin, więc już mają w tym zakresie doświadczenie.

Pytania komisji. Członkowie komisji zadają nauczycielowi pytania, ale muszą być one powiązane z działaniami realizowanymi przez nauczyciela. Jeśli bibliotekarz zaprezentuje działanie związane z dystrybucją podręczników, to komisja może zapytać, jak to jest zorganizowane. Kiedy opowie o akcjach czytelniczych, to można zadać pytania dotyczące ich przebiegu, efektywności, korzyści dla szkoły i uczniów.

Mogą paść pytania o pracę z czytelnikami o różnych potrzebach, o sposobach na odzyskiwanie książek, pomysłach na pozyskiwanie funduszy na zakup nowych pozycji do księgozbioru, współpracę z innymi bibliotekami, wydawnictwami, autorami itp.

Na komisji kwalifikacyjnej, tak jak na egzaminie, zazwyczaj padają trzy-cztery pytania. Zadają je przede wszystkim eksperci oraz przewodniczący komisji. Ponieważ spotkanie to odbywa się w konwencji rozmowy, pytania nie mają charakteru egzaminacyjnego – raczej prowadzi się rozmowę na temat dorobku nauczyciela i spełnienia przez niego wymagań zawartych w rozporządzeniu w sprawie awansu. Po wysłuchaniu udzielonych odpowiedzi członkowie komisji przystępują do oceny punktowej (bez udziału nauczyciela). Nauczyciel otrzymuje zaświadczenie o akceptacji komisji kwalifikacyjnej, a później akt nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego.

---

Przykładowy opis i analiza wymagań na stopień nauczyciela dyplomowanego

Opis i analiza sposobu realizacji wymagań, o których mowa w § 7 ust. 1, wraz ze wskazaniem w szczególności uzyskanych efektów.

1. Doskonalenie warsztatu pracy, w tym w zakresie stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej, oraz pogłębianie wiedzy i umiejętności w celu podnoszenia jakości pracy szkoły
   
   Obsługa programu bibliotecznego oraz pełnienie funkcji redaktora szkolnej strony internetowej i szkolnego profilu portalu społecznościowego Facebook
   
   W bibliotece pracuję w programie bibliotecznym MOL NET+. System ten daje możliwość tworzenia raportów i statystyk, w tym objętości zbiorów, obsługuje ewidencję bezpłatnych podręczników, pozwala na szybkie opracowanie zbiorów, pozwala kopiować istniejące opisy i wykorzystywać te zawarte w Bibliotece Narodowej, rejestruje każdy zwrot, wypożyczenie i prolongatę, pozwala znaleźć wszystkie rezerwacje czy zaległości konkretnego czytelnika. Dzięki programowi skrupulatnie prowadzę bieżącą ewidencję wypożyczeń, zwrotów, rezerwacji i zamówień oraz odwiedzin w czytelni i pracowni MCI oraz tworzę sprawozdania statystyczne z pracy biblioteki.
   
   Strona internetowa jest obecnie postrzegana jako kompleksowe narzędzie, które daje szansę pokazania, co się dzieje w życiu danej szkoły. Jako uczestniczka licznych kursów z zakresu wykorzystania aplikacji komputerowych postanowiłam wykorzystać swoje umiejętności i włączyć się w prowadzenie istniejącej już szkolnej strony internetowej oraz profilu portalu społecznościowego Facebook. Przy redagowaniu i edytowaniu tekstu zdjęć, filmów i muzyki używałam wielu pomocnych aplikacji. Najczęściej korzystałam z programów: IrfanView, Movie Maker, Picasa, aTube Catcher, Audacity, Prezi, Kizoa oraz szablonów zawartych w Microsoft Office.
   
   Na co dzień wykorzystuję w pracy z uczniami aplikacje, portale i platformy edukacyjne, takie jak:
   
   
   • Zintegrowana Platforma Edukacyjna – baza materiałów do omawiania lektur, również dla uczniów z różnymi potrzebami edukacyjnymi;
   • WolneLektury.pl – darmowa biblioteka cyfrowa zawierająca ok. 6 tysięcy tytułów, w tym wiele lektur szkolnych;
   • Fototeka – baza zasobów fotograficznych Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, związanych tematycznie z historią filmu polskiego;
   • Canva – aplikacja do tworzenia i projektowania online grafik i dokumentów do druku, plakatów, zaproszeń, podziękowań, postów;
   • Padlet – aplikacja do tworzenia wirtualnych tablic, na których można umieszczać różne materiały wykorzystywane podczas lekcji bibliotecznych;
   • Pixabay – platforma zawierająca darmowe zdjęcia i grafiki;
   • Kahoot! – program wykorzystywany do szybkich sprawdzianów wiedzy, ankiet i konkursów.
     
     
2. Umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie zajęć w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć dla nauczycieli
   
   Opis i analiza prowadzenia szkoleniowego spotkania rady pedagogicznej
   
   Śledząc zalecenia kuratorium dotyczące spraw wychowawczych, przygotowałam dwa szkolenia rady pedagogicznej pn. „Zapobieganie i zwalczanie dyskryminacji w szkole” oraz „Skuteczna interwencja wobec agresji i przemocy w szkole”.
   
   Pierwsze z zaplanowanych szkoleń odbyło się 8 października 2022 r. Jego tematem było „Zapobieganie i zwalczanie dyskryminacji w szkole”. Posiłkując się prezentacją multimedialną, dyskutowaliśmy z nauczycielami o mechanizmach, przyczynach i rodzajach dyskryminacji, postawach ofiar dyskryminacji i przede wszystkim o profilaktyce oraz interwencjach doraźnych i długofalowych w sytuacji wystąpienia dyskryminacji w szkole. Na zakończenie nauczyciele otrzymali zadanie do wykonania w grupach. Mieli oni do rozwiązania konkretną sytuację dyskryminacji ucznia.
   
   Uzyskane efekty dla szkoły:
   – wprowadzanie wspólnie wypracowanych, sprawdzonych i skutecznych rozwiązań w sytuacjach trudnych pedagogicznie;
   – możliwość pogłębiania przez nauczycieli wiedzy i umiejętności;
   – promocja szkoły jako placówki poszukającej nowoczesnych rozwiązań;
   – możliwość pomocy rodzicom i uczniom w trudnej sytuacji;
   – promocja działań antydyskryminacyjnych wśród uczniów.
   
   Uzyskane efekty dla nauczyciela:
   – poszerzenie wiedzy i umiejętności, doskonalenie warsztatu pracy;
   – promocja literatury antydyskryminacyjnej w bibliotece;
   – nabycie doświadczenia w sprawnym przekazywaniu informacji;
   – doskonalenie umiejętności występowania publicznego.
   
   
3. Umiejętność wykorzystywania w pracy metod aktywizujących ucznia oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych sprzyjających procesowi uczenia się
   
   Opis i analiza działań promujących czytelnictwo.
   
   Międzynarodowy Miesiąc Bibliotek Szkolnych
   
   Nasza biblioteka co roku stara się włączyć do tej akcji, która ma na celu podkreślenie roli biblioteki w życiu szkoły, promocję zbiorów oraz popularyzację organizowanych cyklicznie konkursów. Na terenie szkoły na pięknie przyozdobionych kartkach pojawiały się przysłowia, cytaty i aforyzmy o książce i bibliotece. Za wypożyczenie książki lub czasopisma każdy uczeń otrzymywał zakładkę do książki. Dzięki tej akcji wzrosła liczba wypożyczanych książek, a w bibliotece panowała miła atmosfera. Podczas obchodów wykonałam wiele zdjęć, które wraz z opisem zostały opublikowane na stronie internetowej naszej szkoły oraz gazetce szkolnej.
   
   Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
   
   W ramach tego święta przeprowadziłam konkurs plastyczny na portret pisarza lub pisarki. Celem konkursu było rozwijanie talentów plastycznych uczniów oraz popularyzowanie działań plastycznych i czytelniczych. Z każdej klasy wybrano reprezentanta, który za zadanie miał wykonanie portret pisarza, a następnie dostarczenie go w terminie ustalonym w regulaminie konkursu do biblioteki. Najwięcej uznania otrzymała praca prezentująca postać Henryka Sienkiewicza. Poeta wyglądał jak żywy. Za najlepsze prace uczniowie otrzymali dyplomy oraz książki, prace wszystkich uczniów zaś zostały zaprezentowane na wystawie w bibliotece.
   Elementem stałym w związku ze świętem książki była wystawka na tablicy korkowej przedstawiająca dzieje tego święta. Na terenie całej szkoły zostały umieszczone na pięknie zaprojektowanych kartkach A4 cytaty o książce i czytaniu.
   
   Tydzień Bibliotek
   
   To akcja społeczna realizowana przez wszystkie rodzaje bibliotek, szkoły, a także media, wydawnictwa. Głównym celem programu jest promocja czytelnictwa, popularyzacja bibliotek, ich pracy i osiągnięć jako ważnego elementu rozwoju intelektualnego oraz kulturowego Polaków. Nasza biblioteka również przyłączyła się do tej akcji poprzez zorganizowanie konkursu na temat książek o Harrym Potterze, którego celem była popularyzacja książek J.K. Rowling, rozwijanie zainteresowań współczesną literaturą młodzieżową i rozwijanie wyobraźni.
   
   Konkurs przeznaczony był dla wszystkich uczniów i przebiegał w dwóch etapach:
   – I etap: literacki – test pisemny ze znajomości treści książki;
   – II etap: plastyczny pt. „Jedna z przygód Harry’ego Pottera” – technika i format były dowolne.
   
   Wszyscy uczniowie otrzymali dyplomy uczestnictwa, natomiast zwycięzcy otrzymali nagrody rzeczowe oraz dyplomy. Prace zostały zawieszone na tablicy korkowej w bibliotece i mogli je oglądać wszyscy uczniowie.
   
   Przygotowanie inscenizacji do bajki Śniegowa dziewczynka dla uczniów kl. I szkoły podstawowej
   
   Kolejnym działaniem na rozpowszechnienie święta Tygodnia Bibliotek było wyjście z uczniami do dzieci uczących się w kl. I. Podczas dwugodzinnego spotkania uczniowie przedstawili inscenizację bajki Śniegowa dziewczynka autorstwa Ewy Szelburg-Zarembiny.
   
   Organizacja i przeprowadzenie Czytelniczej Listy Przebojów
   
   W ramach Dni Książki cyklicznie w kwietniu organizuję w szkole plebiscyt pod hasłem „Czytelnicza Lista Przebojów”. Celem imprezy jest rozbudzenie zainteresowań czytelniczych, popularyzacja czytelnictwa, promocja biblioteki szkolnej, skłanianie czytelników do głębszej refleksji nad przeczytaną książką, kształtowanie umiejętności oceniania przeczytanej lektury, poznanie czytelniczych upodobań. Plebiscyt przeznaczony był dla wszystkich uczniów szkoły.
   
   Uczniowie wybierali 10 najciekawszych ich zdaniem książek. Mogła to być każda pozycja – niekoniecznie z biblioteki szkolnej. Akcja trwała przez 2 tygodnie, a w głosowaniu wzięło udział około stu uczniów. Pierwsze miejsca zajmowały książki, które nie były dostępne w bibliotece szkolnej, ale z czasem mogły pojawić się na półkach regałów. Właśnie tego rodzaju wybory młodzieży służyły mi poznaniu upodobań czytelniczych i były wskazówką, jakie pozycje powinnam uwzględniać przy kolejnych zakupach książek. Ucieszyło mnie też, że wśród książek, na które oddano swoje głosy, znajdowały się książki z księgozbioru biblioteki szkolnej.
   
   Projekt edukacyjny „Moje miasto – dawniej i dziś”
   
   Projekt przeprowadzony z grupą chętnych uczniów. Uczniowie prezentowali prace poświęcone historii, zabytkom i rozwojowi rodzinnego miasta. Efektem projektu były prezentacja multimedialna oraz album z zestawieniem starych i współczesnych zdjęć miasta. Uczniowie świetnie wykorzystali narzędzia multimedialne i potrafili trafnie wybrać źródła oraz materiał do opracowania tematu.
   
   
4. Realizowanie co najmniej jednego z następujących zadań: wykonywanie zadań mentora; opiekuna praktyk pedagogicznych; społecznego kuratora sądowego; egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej; rzeczoznawcy do spraw podręczników; konsultanta Centrum Edukacji Artystycznej; wolontariusza wykonującego świadczenia na rzecz stowarzyszenia lub innej organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza
   
   Opis i analiza pełnienia funkcji opiekuna stażu⁴
   
   W roku szkolnym 2022/2023 byłam opiekunką stażu nauczycielki kontraktowej. Założyłam teczkę Awans zawodowy nauczycieli. Gromadziłyśmy w niej przepisy dotyczące odbywania stażu na wszystkie stopnie awansu zawodowego oraz inne dokumenty przydatne podczas stażu. Znajduje się ona w zbiorach biblioteki. Moim głównym celem jako opiekunki stażu było uzyskanie przez nauczycielkę kolejnego stopnia awansu zawodowego – nauczyciela mianowanego.
   
   Zadaniem moim było udzielenie pomocy nauczycielce w przygotowaniu i realizacji planu rozwoju zawodowego oraz opracowaniu sprawozdania za okres stażu. Starałam się udzielać koleżance wsparcia, dzielić się własną wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem. W celu lepszego zorganizowania pracy w okresie stażu określiłyśmy wspólnie możliwe do realizacji zasady współpracy, co znalazło wyraz w opracowanym przeze mnie kontrakcie. Następnie opracowałyśmy wspólnie z koleżanką harmonogram współpracy w okresie stażu.
   
   Pierwszym moim zadaniem była pomoc w opracowaniu planu rozwoju zawodowego, dostosowanego do potrzeb naszej biblioteki i środowiska, w którym funkcjonujemy. Nauczycielka skonstruowała plan rozwoju, a następnie po przedstawieniu mi planu naniosłyśmy poprawki wynikające z planu pracy biblioteki. Opracowany plan został przekazany do zatwierdzenia. Według harmonogramu współpracy odbywały się następne spotkania mające na celu zapoznanie się i omówienie zasad funkcjonowania i zadań biblioteki oraz dokumentów regulujących pracę biblioteki: regulaminu, statutu i planu pracy biblioteki.
   
   Zgodnie z zasadami określonymi na początku stażu i przez cały okres stażu obserwowałam zajęcia przeprowadzane przez nauczycielkę, jak również sama prezentowałam zajęcia. Następnie omawiałyśmy prezentowane zajęcia pod kątem celów i ich realizacji, form i metod pracy, przygotowania merytorycznego. Starałyśmy się wspólnie rozwiązywać problemy, jakie wynikały podczas zajęć.
   
   Po zakończeniu stażu przygotowałam i przekazałam pani dyrektor projekt oceny dorobku zawodowego nauczycielki za okres stażu. Przygotowując projekt, szczególną uwagę zwróciłam na dobór zadań z uwzględnieniem specyfiki biblioteki, programu biblioteki, korzyści dla czytelników, a także dobór dokumentacji adekwatny do podjętych przez nauczycielkę zadań. Ważne było dla mnie również zdobycie przez koleżankę nowych umiejętności, podniesienie atrakcyjności zajęć i podejmowanie nowatorskich zadań.