Jestem nauczycielem bibliotekarzem zatrudnionym w pełnym wymiarze godzin w szkole podstawowej, do której uczęszcza ok. 400 uczniów. Podczas tegorocznych wakacji letnich poświęciłam ok. 20 godzin na uporządkowanie podręczników zwróconych przez pierwszo-, drugo-i czwartoklasistów (po zakończeniu zajęć szkolnych w czerwcu), natomiast by przygotować podręczniki dla uczniów klas I, II, III, IV i V (w sierpniu), spędziłam w szkole 40 godzin. Do czasu mojej pracy w wakacje należy doliczyć 20 godzin pracy w domu, które przeznaczyłam na przygotowywanie dokumentacji – sporządzanie list służących do potwierdzania wypożyczenia podręczników i odbioru materiałów ćwiczeniowych, a także inwentaryzowanie zakupionych książek. Łącznie na pracę z podręcznikami podczas tegorocznych wakacji poświęciłam 14 dni. Wiem, że nauczyciel może być zobowiązany przez dyrektora do wykonania podczas ferii letnich prac związanych z zakończeniem oraz rozpoczęciem roku szkolnego, jednak czynności te nie mogą zająć mu więcej niż 7 dni. Czy „pracę z podręcznikami” można uznać za tego typu czynność? Czy nauczyciel bibliotekarz może żądać wynagrodzenia za tę pracę?
Wynagrodzenie byłoby możliwe pod warunkiem, że powyższe zadania zlecił dyrektor, a nie kiedy nauczyciel wykonywał je z własnej inicjatywy. Podobnie jest w przypadku dyrektora czy wicedyrektora, który wykonuje zadania w szkole związane z inwestycjami albo kapitalnymi remontami. Co prawda w tym przypadku przysługuje nie wynagrodzenie, a urlop uzupełniający, ale chodzi o zasadę powierzania prac w wakacje.
Aby można było domagać się wynagrodzenia, należy posiadać zobowiązanie otrzymane od dyrektora, najlepiej w formie pisemnej, do wykonywania opisanych prac. Jeżeli nie ma dokumentu, to nie ma podstaw prawnych do dochodzenia wypłaty dodatkowego wynagrodzenia. Nauczyciel nie może samodzielnie podjąć decyzji o niewykorzystywaniu urlopu wypoczynkowego w okresie ferii. Robi to nawyraźne zlecenie dyrektora. Dyrektor nie może poza tymi 7 dniami zlecić wykonywania pracy w inne dni. Polecenie służbowe dyrektora wykonywania pracy przez nauczyciela powyżej 7 dni w okresie jego urlopu wypoczynkowego stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym (w tym przypadku prawu do urlopu wypoczynkowego). Nauczyciel może odmówić wykonania takiego polecenia, gdyż jest onosprzeczne z prawem, w szczególności z art. 64 ust. 2 Karty Nauczyciela. Przepis ten dopuszcza możliwość zobowiązania nauczyciela do wykonywania niektórych czynności w czasie urlopu wypoczynkowego.
Tutaj dochodzimy do kolejnego problemu: czy praca związana z porządkowaniem i inwentaryzowaniem jest pracą, którą bibliotekarz może wykonywać w czasie wakacji. Niestety nie ma przepisów, które jednoznacznie by to określiły. Decyzja co do kwalifikacjitych zadań należy do dyrektora i pracownika, który zawsze może odmówić ich wykonywania w wakacje, jeżeli uzna, że nie mieszczą się w ramach prac związanych z zakończeniem roku szkolnego i przygotowaniem nowego. W mojej ocenie te prace nie są z tym bezpośrednio związane. Prace porządkowe i inwentaryzacja podręczników powinny być wykonane w czasie roku szkolnego, a nie w wakacje.
